به نقل از همشهری آنلاین، یک تصور رایج و خطرناک در بین بسیاری از افراد مبتلا به دیابت این است که مصرف دارو یا تزریق انسولین، به آنها مجوز خوردن نوشیدنی های شیرین مثل نوشابه های گازدار و ... را می دهد. اما واقعیت این است که قند موجود در نوشابه های گازدارمی تواند قند خون را به سرعت بالا ببرد و اثرات داروها را خنثی کند و سلامت بیمار را در کوتاه مدت و بلندمدت به خطر بیندازد.

نوشابه های معمولی حاوی مقدار زیادی قند ساده مثل ساکاروز یا شربت ذرت حاوی فروکتوز هستند. یک قوطی یا بطری معمولی 330 میلی لیتری حدود 30 تا 40 گرم شکر دارد که معادل یک 10 قاشق چای خوری شکر است! این مقدار قند خیلی سریع از دستگاه گوارش جذب و وارد خون می شود و باعث جهش ناگهانی یا پیک قند خون در عرض 20 تا 60 دقیقه می شود.

برای فردی که با مصرف دارو تلاش می کند قند خون خود را در محدوده طبیعی (کمتر از 180 mg بعد از غذا) نگه دارد، این افزایش شدید می تواند تمام تلاش های درمانی را بی اثر کند. دکتر شکور امیدی، رییس انجمن حمایت از بیماران دیابتی کشور در گفتگو با همشهری آنلاین، این وضعیت را به خوبی توصیف می کند: فرد دیابتی دارو مصرف می کند یا انسولین می زند و قندش را 60 واحد پایین می آورد، اما با خوردن یک نوشابه کوچک دوباره قند خون خود را 60 واحد بالا می برد. این چرخه معیوب، مدیریت بیماری را به یک تلاش بی وقفه و بی نتیجه تبدیل می کند.

به گفته رییس انجمن دیابت ایران، دیابت، دیابت بیماری ای است که می تواند همه اعضای بدن را تحت تأثیر قرار دهد و هیچ عضوی از آسیب آن در امان نیست. وقتی قند خون افزایش می یابد، وارد سلول ها نمی شود تا بسوزد و انرژی آزاد کند. بلکه باعث غلیظ تر شدن خون می شود. این غلظت مانع جریان مناسب خون شده و درنتیجه، مواد غذایی و داروها به خوبی به سلول ها و بافت ها نمی رسند؛ وضعیتی که می تواند تمام اعضای بدن را درگیر کند.

اثرات مخرب نوشابه های قندی به نوسانات کوتاه مدت محدود نمی شود. مصرف منظم این نوشیدنی ها با خطرات جدی بلندمدت همراه است:

افزایش مقاومت به انسولین: افزایش های مکرر قند خون، پانکراس را مجبور به تولید بیش از حد انسولین می کند. این وضعیت به مرور زمان منجر به مقاومت به انسولین می شود؛ یعنی سلول های بدن دیگر به درستی به انسولین پاسخ نمی دهند و کنترل قند خون دشوارتر می شود.

افزایش HbA1c: مصرف مداوم نوشابه به طور مستقیم با افزایش سطح هموگلوبین A1c (HbA1c) مرتبط است. این شاخص، میانگین قند خون شما را در 3 ماه گذشته نشان می دهد و بالا بودن آن، علامت کنترل ضعیف دیابت است.

تشدید عوارض دیابت: قند خون بالا و مزمن، خون را غلیظ تر و جریان آن را در رگ های خونی مختل می کند. این وضعیت به سلول ها و بافت ها آسیب می رساند و خطر ابتلا به عوارض جدی دیابت مانند بیماری های قلبی-عروقی، آسیب های کلیوی، مشکلات چشمی و آسیب های عصبی (نوروپاتی) را به شدت افزایش می دهد.

البته پزشکان می گویند خوردن یکی دو جرعه از نوشابه خنک پپسی و کوکاکولا و ... مشکلی برای فردی که دیابت کنترل شده دارد، ایجاد نمی کند اما مصرف یک قوطی کامل یا نصف لیوان حتما مشکل ساز می شود. افراد دیابتی اگر نصف لیوان هم نوشابه بخورند، این مقدار حاوی 3 قاشق چای خوری شکر است و می تواند قند خون فرد را به شکل قابل توجهی بالا ببرد. بنابراین توصیه پزشکان بر پرهیز کامل دیابتی ها از مصرف نوشابه یا اکتفا کردن به یکی دو جرعه است. آن هم نه هر روز یا هر هفته.

سازمان بهداشت جهانی و انجمن های دیابت توصیه می کنند مصرف قندهای افزودنی - از جمله نوشابه ها - را به حداقل برسانید و جایگزین های بدون قند یا آب را انتخاب کنید. انجمن های تخصصی مصرف نوشیدنی های شیرین را برای پیشگیری و کنترل دیابت نامناسب می دانند. کنار گذاشتن نوشابه به معنای محرومیت از نوشیدنی های لذت بخش نیست. جایگزین های سالم و هوشمندانه ای وجود دارند که به شما در کنترل دیابت کمک می کنند:

تغییر ذهنیت: بپذیرید که دارو ابزاری برای کمک به مدیریت دیابت است، نه مجوزی برای نادیده گرفتن رژیم غذایی. سلامت شما در گرو همکاری دارو و سبک زندگی سالم است.

جایگزین های سالم را انتخاب کنید: آب، بهترین و سالم ترین نوشیدنی است. برای تنوع می توانید از آب گازدار بدون قند، چای سبز یا سیاه بدون شکر و دمنوش های گیاهی مثل دارچین و بابونه استفاده کنید که حتی می توانند به کنترل قند خون کمک کنند.

برچسب های تغذیه ای را بخوانید: همیشه میزان قند و کربوهیدرات موجود در نوشیدنی ها را بررسی کنید. آگاهی از آنچه مصرف می کنید، اولین قدم برای کنترل آن است.

نوشابه های رژیمی را با احتیاط مصرف کنید: اگرچه نوشابه های رژیمی قند ندارند، اما برخی مطالعات نشان می دهند که شیرین کننده های مصنوعی موجود در آنها هم ممکن است بر متابولیسم و سلامت بلندمدت تأثیر منفی بگذارند. بنابراین مصرف آنها باید محدود باشد و نباید به عنوان یک راه حل روزمره در نظر گرفته شوند.