افزایش قیمت کاغذ در هفته‌های گذشته، تأثیر مستقیم بر تولیدات دفتر تحریر می‌گذارد؛ آن هم در شرایطی که چهار دهک پایین، بیشترین مصرف‌کننده نوشت‌افزار ایرانی هستند و «قیمت» مهمترین فاکتور در انتخاب محصولات.

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، افزایش هفتگی قیمت کاغذ تحریر در بازار، تأثیر مستقیمی بر قیمت تمام شده دفاتر تحریری می‌گذارد که در این ایام از سوی تولیدکنندگان نوشت‌افزار برای آغاز سال تحصیلی جدید تولید می‌شود.

حمید نیکدل رییس اتحادیه فروشندگان کاغذ و مقوا، در گفت‌وگو با تسنیم، افزایش قیمت کاغذ تحریر طی چند هفته گذشته را نتیجه عدم تخصیص ارز طی هشت ماه گذشته دانست و گفت: قیمت کاغذ از ابتدای سال تاکنون چندان افزایش نداشته است، اما از حدود یک ماه قبل تا امروز به دلیل عدم تخصیص ارز کم‌کم با افزایش قیمت مواجه شده است. در واقع می‌توان گفت، تأثیر عدم تخصیص ارز خود را در بازار نشان داده است.

گفته می‌شود افزایش اخیر قیمت‌ها، روی قیمت تمام شده محصولاتی که در چند هفته گذشته تولید شده‌اند، تأثیر خواهد گذاشت. حمیدرضا صفاری، صاحب برند «خاطره» و تولیدکننده دفتر مشق، درباره این موضوع به خبرنگار تسنیم، گفت: چند هفته قبل قیمت کاغذ هر بند، یک میلیون و 550 هزار تومان بوده است، اما در روزهای اخیر حدود 300 هزار تومان در هر بند افزایش داشته است؛ آن هم در بازاری که استپ است و قدرت خرید مردم همانند گذشته وجود ندارد.

مجمع نوشت‌افزار ایرانی در یکی دو سال گذشته تلاش کرد با رایزنی با کارخانه‌های تولید کاغذ، سهم کاغذ ایرانی را در تولید نوشت‌افزار داخلی افزایش دهد. اما نتیجه کار چندان برای تولیدکنندگان رضایت‌بخش نبوده است. صفاری با اشاره به این تجربه ادامه داد: کیفیت کاغذ ایرانی برای تولید دفاتر مشق و ... مناسب نیست؛ به همین خاطر تولیدکننده مجبور است از کاغذ تولید چین و یا اندونزی استفاده کند.

به گفته این تولیدکننده؛ در حال حاضر کمبودی در بازار کاغذ وجود ندارد و تولیدکننده هرچقدر کاغذ بخواهد، در دسترس است. تنها مشکل، افزایش قیمت کاغذ است که روی قیمت تمام شده محصولات در چنین شرایطی تأثیر مستقیم می‌گذارد.

این تولیدکننده با بیان اینکه قیمت محصولاتی مانند دفتر مشق و ... در قیاس با سال گذشته در چنین شرایطی، 40 درصد افزایش خواهد داشت، اضافه کرد: خودمان با این قیمت‌ها راضی نیستیم؛ چون قدرت خرید مردم آنقدر نیست. افزایش قیمت‌ها روی همه محصولات کاغذی ملموس خواهد بود، اما روی دفاتر خطی که فرایند چاپ و زینک آن متفاوت است، بیشتر خواهد بود.

او نظارت برای ایجاد «ثبات قیمت در بازار کاغذ» و یا «تولید کاغذ با کیفیت داخلی» را دو راه حل برای عبور از افزایش قیمت‌ تمام شده محصولات نوشت‌افزار دانست.

هرچند در تولید دفتر مشق، از مواد اولیه متعددی استفاده می‌شود، اما کاغذ و مقوا، دو رکن اصلی تولید آن هستند. به همین دلیل هر افزایش یا کاهش قیمت دراین محصولات، تأثیر مستقیم بر کار تولیدکنندگان دفتر مشق و قیمت نهایی کالا می‌گذارد. صادق قلم‌کار، دیگر تولیدکننده دفتر مشق، با بیان اینکه 80 درصد قیمت یک دفتر را قیمت کاغذ تعیین می‌کند، به تسنیم گفت: وقتی قیمت کاغذ افسارگسیخته افزایش می‌یابد، قیمت نهایی محصولات نوشت‌افزار مانند دفتر مشق، دفتر نقاشی و ... نیز از این آسیب مصون نمی‌ماند.

او با بیان اینکه تعیین‌کننده‌ترین فاکتور برای تعیین قیمت یک دفتر، قیمت کاغذ است، به تجربه تولیدی خود در ماه‌های اخیر برای تولید دفتر مشق اشاره کرد و یادآور شد: ما تولیداتمان را در ماه‌های گذشته تولید کرده‌ایم و روال کارمان هم این است که قیمت محصولاتی که در گذشته تولید شده، با قیمت الآن محاسبه نمی‌کنیم. اما اگر الآن بخواهیم دفتر تولید کنیم، در قیاس با سه ماه پیش، باید با 15 درصد افزایش قیمت تولید کنیم.

تغییر شرایط اقتصادی موجب شده است سهم بازار محصولات خارجی در حوزه نوشت‌افزار کاهش یابد. آمارهای یک پژوهش میدانی نشان می‌دهد خرید محصولات خارجی نوشت‌افزار با دهک‌های جامعه نسبت مستقیم دارد؛ یعنی هرچه به‌سمت دهک‌های پایین جامعه حرکت کنیم، احتمال خرید برند خارجی نوشت‌افزار پایین‌تر می‌آید، به‌طوری که چهار دهک پایین جامعه حدود چهار درصد بیش از میانگین جامعه، نوشت‌افزار ایرانی خرید می‌کنند.

آخرین آمارهای موجود درباره مصرف فرهنگی خانوارهای ایرانی حاکی از این است که حوزه نوشت‌افزار با اینکه سهم چشمگیری از مجموع هزینه‌کرد فرهنگی خانوار ندارد، طی سال‌های اخیر همواره از جایگاه به‌نسبت ثابتی برخوردار بوده است که بر این اساس می‌توان گفت محصولات نوشت‌افزار جزو اولویت‌های مصرف فرهنگی خانوار ایرانی است و مهمترین مؤلفه در انتخاب نوشت‌افزار، «قیمت» آن بوده است.

با توجه به شرایط اقتصادی امروز خانواده‌ها و قیمت محصولات، به نظر می‌رسد باید تدبیری اندیشید تا خانواده‌ها با کمترین فشار برای آغاز سال تحصیلی جدید آماده شوند. تخصیص یارانه به خانواده‌ها در قالب حمایت‌هایی مانند خرید از محصولات داخلی، می‌تواند برای برون‌رفت از شرایط فعلی هم برای تولیدکننده و هم برای مصرف‌کننده راهکار باشد.

در کنار این موضوع، نباید از نظارت بر بازار مواد اولیه از جمله کاغذ که علاوه بر نوشت‌افزار، بر دیگر اقلام فرهنگی مانند کتاب نیز تأثیر مستقیم می‌گذارد، غافل بود و آن را نادیده گرفت. افزایش قیمت‌ها زیر سایه عدم نظارت مسئولان، اگر ادامه‌دار باشد، خود را در شش ماهه دوم سال نشان خواهد داد.