به گزارش خبرنگار مهر، سعید خدایگان، قائم مقام بنیاد ملی نخبگان، در نشست خبری امروز که در محل بنیاد ملی نخبگان برگزار شد، گزارشی از عملکرد 12 ماهه این نهاد ارائه داد.

وی با اشاره به بیستمین سال تأسیس بنیاد، گفت که در دوره جدید برنامه‌هایی متنوع در قالب طرح‌هایی با شعار «دانایی»، «توانایی» و «مانایی» اجرا شده است.

خدایگان ماموریت بنیاد را شامل «شناسایی، توانمند سازی، توسعه و اثرگذاری و شبکه سازی»، «جذب و نگهداشت نخبگان» و «تکریم و الگو سازی نخبگان» دانست و توضیح داد: در چارچوب هر یک از این اهداف، برنامه‌هایی تعریف شده که برای حمایت از نخبگان، هرم نخبگی شامل دانش‌آموزان، دانشجویان، دانش‌آموختگان، سرآمدان و نخبگان را تشکیل داده‌اند و برای هر سطح این هرم طرح‌هایی در نظر گرفته شده است.

وی درباره طرح «شهاب» گفت: این طرح ویژه حمایت از دانش‌آموزان مستعد و نخبه است و با همکاری وزارت آموزش و پرورش اجرا می‌شود. معلمان مدارس در طول سال تحصیلی وضعیت دانش‌آموزان را ارزیابی و دانش‌آموزان برتر را معرفی می‌کنند. امسال 4 میلیون و 233 هزار دانش‌آموز از 720 منطقه کشور شناسایی شدند.

خدایگان درباره طرح «شهید وزوایی» اظهار داشت: این طرح با هدف شناسایی و حمایت از دانشجویان برتر و ارتقای سطح علمی آن‌ها اجرا می‌شود. یکی از اقدامات دولت چهاردهم، بررسی 26 طرح بنیاد بود که بر اساس نظرسنجی‌ها، طرح شهید وزوایی از محبوب‌ترین‌ها بوده است. دانشجویانی که در المپیادهای علمی برگزیده شده‌اند، نفرات برتر کنکور یا دارای سوابق تحصیلی درخشان هستند، شناسایی و برای توانمندسازی آن‌ها حمایت مالی اعطا می‌شود. به دانشجویان کارشناسی 40 میلیون تومان، کارشناسی ارشد 55 میلیون تومان و دکتری 70 میلیون تومان پرداخت می‌شود. در سال گذشته 2472 دانشجوی مستعد تحت پوشش این طرح قرار گرفتند.

وی افزود: طرح «پژوهش یار» از یک سال گذشته اجرا شده و این طرح به دانشجویان تمام‌وقت دکتری با پتانسیل علمی حقوق ماهانه 15 میلیون تومانی اعطا می‌کند.

خدایگان همچنین درباره طرح «احمدی روشن» گفت: این طرح با هدف توانمندسازی دانشجویان و ایجاد هسته‌های مسأله‌محور و شبکه‌سازی اجرا می‌شود. دانشجویان در این هسته‌ها با محوریت اساتید برجسته به حل مسائل کشور می‌پردازند. تاکنون 1562 دانشجو شناسایی و 256 حلقه حل مسأله تشکیل شده است. برای این هسته‌ها 137 میلیارد و 500 میلیون تومان بودجه اختصاص یافته است. از جمله موفقیت‌های این طرح احیای برخی کارخانه‌های استان فارس است.

خدایگان در ادامه به طرح «مرحوم اژه‌ای» اشاره کرد و گفت: این طرح حمایت از استعدادهای برتر در رشته‌های اولویت‌دار را هدف دارد و دانشجویان علاقه‌مند از دوره کارشناسی تا دکتری در آن تحت پوشش قرار می‌گیرند. در سال گذشته 20 نفر در رشته‌های اولویت‌دار هدایت شده‌اند و تعداد رشته‌های اولویت‌دار 10 مورد است.

وی درباره طرح «شهید چمران» بیان کرد: این طرح برای حمایت از دانش‌آموختگان دکتری و تشویق آن‌ها به ورود به دوره پسا دکتری طراحی شده است. دانش‌آموختگانی که ممکن است پس از فارغ‌التحصیلی شغل مناسب پیدا نکنند، از این طریق پویایی علمی خود را حفظ می‌کنند. تاکنون 60 نفر از دانش‌آموختگان دکتری از این طرح بهره‌مند شده‌اند.

خدایگان همچنین طرح «شهید صیاد شیرازی» را که مرتبط با نظام وظیفه نخبگان است معرفی کرد و گفت: در این طرح، افراد دارای استعدادهای برتر شناسایی و به ستاد کل نیروهای مسلح معرفی می‌شوند تا دوره خدمت خود را در حوزه تخصصی خود بگذرانند و بخشی از نیازهای کشور رفع شود.

وی درباره طرح «هیات علمی اندیشه‌ورز» گفت: این طرح با رویکرد شبکه‌سازی و حل مسأله با تفکر گروهی تعریف شده و در قالب آموزش جمعی و ارائه راهکارها فعالیت می‌کند. در سال گذشته از 52 هیئت اندیشه‌ورز حمایت شده است.

سعید خدایگان در گزارشی جامع به تشریح برنامه‌ها و سیاست‌های بنیاد برای جذب و نگهداشت نخبگان پرداخت و تاکید کرد که این مهم‌ترین مأموریت بنیاد در شرایط فعلی کشور است. او افزود که در کنار جذب نخبگان خارج‌نشین، حفظ و حمایت از نخبگان داخل کشور در اولویت قرار دارد.

خدایگان معیشت نخبگان را از اصلی‌ترین دغدغه‌های آنها دانست و اشتغال و مسکن را دو محور اساسی سیاست‌های بنیاد عنوان کرد.

او با اشاره به برگزاری سومین فراخوان جذب در دستگاه‌های اجرایی اعلام کرد که تاکنون 37 هزار و 987 نفر ثبت‌نام کرده‌اند و پس از ارزیابی، حدود هزار نفر به دستگاه‌ها معرفی شده‌اند. همچنین مقدمات برگزاری چهارمین فراخوان به زودی فراهم می‌شود.

خدایگان درباره طرح جذب اعضای هیئت علمی تحت عنوان «شهید شهریاری» (جهت) گفت: طی 10 سال گذشته حدود 14 هزار متقاضی ثبت‌نام کرده‌اند که در نهایت 1097 نفر جذب دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی شده‌اند. در سال گذشته نیز 256 نفر به این روش جذب شدند.

وی تاکید کرد: 35 درصد از جذب‌شدگان فارغ‌التحصیل خارج از کشور و 65 درصد داخلی هستند و بیش از 200 نفر از دانشگاه‌های زیر رتبه 100 جهان جذب شده‌اند، از جمله 10 نفر از دانشگاه استنفورد. امسال برای نخستین بار فراخوان عمومی این طرح برگزار و طی دو هفته بیش از 2066 متقاضی ثبت‌نام کردند. تا کنون 1680 پرونده بررسی شده و بقیه نیز در فراخوان شهریور رسیدگی خواهد شد.

خدایگان به چالش محدودیت ردیف‌های استخدامی اشاره کرد و گفت: پس از مصرف 250 ردیف استخدامی دریافت شده در سال 1399، بنیاد موفق به دریافت 170 شناسه استخدامی جدید شده است. همچنین طبق مصوبه جدید، 20 درصد از ظرفیت جذب وزارت علوم و بهداشت به نخبگان اختصاص یافته است.

او از مراحل پایانی تدوین طرح جذب نخبگان در بخش خصوصی خبر داد و گفت: این طرح با استقبال شرکت‌ها مواجه خواهد شد. در این طرح نخبگان بر اساس تخصص به صنایع معرفی می‌شوند و هزینه جذب آنان از طریق اعتبار مالیاتی جبران خواهد شد.

خدایگان همچنین از اجرای طرح همیار صنعت در استان‌ها خبر داد و گفت: طی این طرح صنایع مشکلات خود را به بنیاد ارائه می‌دهند و تیم‌های نخبه برای حل آنها وارد عمل می‌شوند. بودجه این طرح نیز از محل اعتبار مالیاتی تامین می‌شود.

طرح مرحوم کاظمی آشتیانی که ویژه اعضای هیئت علمی جوان (تا 5 سال پس از استخدام) است، یکی دیگر از برنامه‌های بنیاد است. این طرح کمک‌هزینه‌های راه‌اندازی فعالیت پژوهشی را فراهم می‌کند که از 100 میلیون تومان به 300 میلیون تومان افزایش یافته و تاکنون 148 نفر از آن بهره‌مند شده‌اند.

خدایگان مسکن را مهم‌ترین چالش نخبگان دانست و اعلام کرد: از آغاز دولت چهاردهم، کمیته مسکن تشکیل شده و تاکنون 2815 واحد یا زمین مسکونی در اختیار نخبگان قرار گرفته است. بیشتر جامعه هدف این طرح اعضای هیئت علمی جوان هستند که به دلیل حقوق پایین با مشکلات مسکن مواجه‌اند.

وی گفت: حدود 5550 عضو هیئت علمی جوان شناسایی شده‌اند که در تهران 1200 نفر نیازمند حمایت فوری هستند. کارگروهی مشترک با معاون اول رییس‌جمهور و چند وزارتخانه برای اجرایی شدن ماده 8 مصوبه هیئت وزیران درباره مسکن نخبگان تشکیل شده است.

خدایگان تکریم و معرفی نخبگان را از مأموریت‌های بنیاد برشمرد و گفت: در سال گذشته 250 مراسم تکریم و الگوسازی در سراسر کشور برگزار شده است. همچنین جایزه علامه طباطبایی پس از سال‌ها احیا و در اردیبهشت امسال با حضور رییس‌جمهور به 20 نخبه برجسته اعطا شد.

وی درباره هزینه مهاجرت نخبگان گفت: هر نخبه مهاجر به طور متوسط 110 میلیارد تومان هزینه برای کشور دارد. بودجه بنیاد در سال جاری حدود 500 میلیارد تومان است که کمتر از بودجه یک پژوهشگاه متوسط است، در حالی که بنیاد با 285 نیروی انسانی مأموریت گسترده‌ای در سراسر کشور دارد و برای انجام کامل برنامه‌ها حداقل 6 هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد.

او از پیگیری طرح‌های جایگزین مانند وقف و خیر علمی خبر داد و گفت: این طرح ها با همکاری سازمان اوقاف دنبال می‌شود تا منابع جدیدی برای حمایت از نخبگان فراهم شود.

خدایگان تأکید کرد: بنیاد نقش تسهیل‌گر و تسریع‌کننده جذب هیئت علمی را دارد و ارزیابی‌ها توسط 7 کارگروه تخصصی انجام می‌شود که تنها 7 درصد متقاضیان تایید می‌شوند. از میان افراد تایید شده، 95 درصد جذب دانشگاه‌ها می‌شوند. بر اساس آیین‌نامه شورای عالی انقلاب فرهنگی، فرایند جذب باید حداکثر 3 ماه طول بکشد و بنیاد در تلاش است این زمان را رعایت کند.