مستند تلویزیونی «ققنوس» تصویری از آینده‌‌نگری و پایداری صنعت موشکی ایران در شرایط سخت جنگ و تحریم‌ها ارائه می‌دهد. این مستند تلاش می‌کند تا نشان دهد چگونه فرماندهان و متخصصان ایرانی با وجود ترورهای هدفمند و فشارهای سنگین و تحریم‌های طولانی مدت مسیر پیشرفت تکنولوژیک کشور را ادامه داده‌اند.

«ققنوس» به کارگردانی فرشاد یحیایی و تهیه کنندگی ناصر نادری محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است که همزمان با روز صنعت دفاعی از شبکه یک سیما پخش شد.

فرشاد یحیایی درباره انگیزه ساخت این مستند گفت: جنگ تحمیلی 12 روزه که شروع شد، دشمن ادعا کرد ایران به دلیل حذف فرماندهانش دچار ضعف شده است و توان مقاومت ندارد. این موضوع نگرانی‌هایی را ایجاد کرده بود، اما رهبر معظم انقلاب با انتخاب جانشینان، امید را به جامعه تزریق کردند و نشان دادند پایه‌های نظام آنقدر مستحکم است که با حذف فرمانده تزلزلی در آن رخ نخواهد داد.»

او ادامه داد: برخلاف تصور عمومی و البته دشمن که حذف فرمانده یعنی پایان ماجرا، پیشرفت صنعت موشکی در ایران پس از شهادت شهید طهرانی ‌مقدم نشان داد نه تنها پیشرفت در این صنعت متوقف نشد، بلکه رشد چشمگیری داشته و حتی به عرصه فضایی وارد شده است.

یحیایی افزود: شهید طهرانی ‌مقدم مسیر را هموار کرد و پس از شهادت ایشان،صنعت موشکی همچنان به پیشرفت ادامه داد و با فرماندهی شهید امیرعلی حاجی ‌زاده به مرحله‌ای جدید رسید. از سویی، در سال 1388 و با تایید رهبر انقلاب، نیروی هوایی به نیروی هوا فضا تبدیل شد، تحولی که گامی مهم در جهانی شدن صنعت موشکی ایران محسوب می‌شود.

این کارگردان در ادامه گفت: سال‌ها تلاش و خون دل خوردن پشت این پیشرفت‌ها بوده است. در مستند «ققنوس»، سردار امیرعلی حاجی‌زاده به تصمیم دشوار فروش برخی زمین‌ها برای تأمین بودجه تحقیقات اشاره می‌کند؛ اقدامی که نشان از آینده ‌نگری و پایبندی به توسعه علمی دارد و تنها هدف پیشرفت و توسعه در آینده حتی اگر آینده دور باشد اولویت بوده است و نتیجه آن را امروز می‌بینیم.

فرشاد یحیایی همچنین اظهار داشت:در جنگ 12 روزه با وجود آنکه در همان روزهای ابتدایی فرماندهان زیادی شهید شدند، اما موشک‌ها همچنان به سمت دشمن شلیک می‌شدند و توقفی در کار نبود. این موضوع بازتابی از آینده ‌نگری فرماندهان است که ما در مستند سعی کردیم به آن بپردازیم و نشان دهیم حذف فرمانده پایان کار و شکست نیست.

او درباره روند تولید مستند گفت: این اثر در قالب استفاده از آرشیوهای تصویری و گفتگو با مسئولان ساخته شد. البته شرایط امنیتی و طبقه ‌بندی موضوعات، کار تولید را بسیار دشوار کرده بود که تمام تلاشمان را کردیم بتوانیم از این چالش‌ها به خوبی عبور کنیم.

یحیایی ادامه داد: با همکاری سازمان اوج و گروه مستندسازان بدون مرز توانستیم از موانع امنیتی و حفاظتی عبور کنیم و گفت و گو با فرماندهان ارشد را به سرانجام برسانیم. چون این مرحله از پیش تولید نیازمند هماهنگی‌های فراوان و رعایت نکات حفاظتی بود.

کارگردان «ققنوس» درباره اهمیت موضوع موشک ‌سازی در کشور توضیح داد:موضوع صنعت موشک و موشک سازی برای مردم عادی ناشناخته است و با وجود آنکه مستندهایی در این زمینه ساخته شده بود، اما به نظر من زمان پخش آنها مناسب نبود و نتوانستند بازخورد خوبی بگیرند. اکنون بحث موشک و تکنولوژی مرتبط با آن بیشتر در جامعه مطرح است و این مستند در زمان مناسبی پخش شده است و همین موضوع به گرفتن بازخوردهای مثبت پس از پخش این مستند کمک بسیار کرد.

او بیان کرد: اینکه کشوری مانند ایران، با وجود 40 سال تحریم، چگونه توانسته موشک‌های بالستیک بسازد، اکنون برای بسیاری سوال برانگیز است. مردم می‌پرسند این موفقیت با چه سرعت و سازوکاری حاصل شده است. آیا موشک خریداری شده یا ساخته شده؟ مستند «ققنوس» به این سوالات پاسخ می‌دهد و در زمانی مناسب ساخته و منتشر شده است.

یحیایی با اشاره به سابقه تاریخی صنعت موشکی ایران گفت: در زمان جنگ ایران و عراق، ما تحت موشک ‌باران بودیم و ضعف در بازدارندگی موجب خسارت‌ها و تحقیرهای فراوان برای مردم کشور ما شده بود. همین امر باعث شد همان زمان ساخت موشک به عنوان یک ضرورت مطرح شود.

وی افزود: در همان دوران جنگ تحمیلی 13 نفر، طی دو ماه سخت‌ترین دوره‌های پیشرفته موشک سازی را فرا گرفتند و با تعصب و اراده این آموزش‌ها را پیش بردند که نتیجه‌اش هدف قرار دادن بغداد به عنوان یک سیاست بازدارنده در مقابل حملات موشکی صدام بود. روند موشک‌سازی بعد از جنگ هم ادامه پیدا کرد که نشان‌ دهنده اراده و آینده‌ نگری فرماندهان شهید ماست. آینده‌ نگری آن فرماندهان برای ما به یادگار مانده است. اهمیت تاریخ برای من دقیقا در همین نکته نهفته است؛ زمانی که موشک نداشتیم، این تجربه تلخ شکل گرفت و دیگر نمی‌خواستیم آن وضعیت تکرار شود. چرا قدرت بازدارندگی نداشتیم، در حالی که مردم خواستار آن بودند؟ در مستند نشان داده‌ایم که مردم معتقدند موشک جواب موشک است و این موضوع ما را به روزی می‌رساند که اگر دشمن حمله کرد، بتوانیم در همان روز مبادا پاسخ قاطع بدهیم.

کارگردان «ققنوس» در ادامه به سختی‌های تولید مستند اشاره کرد و گفت: مراحل پیش ‌تولید، تولید و پس‌تولید طی 3 تا 40 روز به صورت فشرده و شبانه ‌روزی انجام شد. مسائل امنیتی و طبقه ‌بندی اطلاعات باعث شد کار بسیار سخت و چالش ‌برانگیز باشد، اما با همکاری رسانه‌ای هوا فضا و حمایت سازمان اوج و گروه مستندسازان بدون مرز موفق شدیم این پروژه را به سرانجام برسانیم. در مراحل تدوین نیز با چالش‌هایی مواجه شدیم، چراکه برای دسترسی به برخی آرشیوها با محدودیت‌های طبقه ‌بندی شده‌ای رو به رو بودیم.

این کارگردان با اشاره به علت نامگذاری این مستند به نام «ققنوس» گفت: نام مستند «ققنوس» برگرفته از تعبیری است که من درباره روند پیشرفت فرماندهان داشتم؛ اینکه هرگاه فرمانده‌ای مانند شهید طهرانی‌مقدم در دل آتش انفجار شهید می‌شود، فرمانده‌ای دیگر مانند حاجی‌زاده از دل همان آتش متولد می‌شود و مانند ققنوس بال می‌گشاید. این نماد نشان می‌دهد چرخ توسعه همچنان به حرکت خود ادامه می‌دهد و پس از هر آتش، ققنوس دیگری که در حال حاضر سردار سید مجید موسوی، زاده می‌شود.

انتهای پیام/