به نقل از روزنامه اطلاعات ثبت نام بچه ها در مدارس، همیشه با اما و اگر همراه بوده است؛ آنقدر که والدین دانش آموزی که ثبت نام کرده است، نسبت به دیگر والدین، نفس آرام تری می کشند. شاید چون همیشه با یک دردسری از ارائه سند خانه و اجاره نامه تا شهریه های نامتعارف و حساسیت نسبت به معدل و نمرات دانش آموز روبرو بوده اند. موانعی که بسیاری از آن ها از نظر وزارت آموزش و پرورش ممنوع بوده است و مجوز قانونی ندارد؛ اما اتفاق می افتد. به نظر می رسد که برای مدیریت بهتر وضعیت ثبت نام مدارس، نیازمند سه محور موازی هستیم؛ هم مدارسی که صرفا بر اساس بخشنامه ها عمل کنند، هم والدینی که با دقت تخلفات را گزارش بدهند و هم نظارتی جدی از طرف آموزش و پرورش که بتواند مانع پیشروی این شکل از بی قانونی ها شود.

تابستان هر سال و با شروع فصل ثبت نام مدارس، گزارش هایی از دریافت مبالغ غیرقانونی تحت عنوان کمک به مدرسه یا هزینه خدمات منتشر می شود. مبالغی که برای بسیاری از خانواده ها، مشکل بزرگی محسوب می شود و آن ها را به دردسرهایی جدی می اندازد.

علاوه بر این، درخواست ارائه سند مالکیت یا اجاره نامه محل سکونت، یکی دیگر از مشکلاتی است که بسیاری از والدین با آن مواجه هستند. این درخواست، به ویژه برای خانواده هایی که مستأجرهستند یا به تازگی جابجا شده اند، دردسرهای زیادی ایجاد می کند و گاهی اوقات، مانع از ثبت نام فرزندان آن ها در مدرسه مورد نظر می شود. این مشکلات، در حالی رخ می دهد که مسئولان آموزش و پرورش بارها اعلام کرده اند که دریافت هرگونه وجه اجباری در هنگام ثبت نام ممنوع است و ارائه سند مالکیت یا اجاره نامه، نباید مانع از ثبت نام دانش آموزان شود.

با این حال، به نظر می رسد که این دستورالعمل ها، در عمل به طور کامل اجرا نمی شود و بسیاری از مدارس، همچنان به دریافت مبالغ غیرقانونی و اعمال محدودیت های غیرضروری ادامه می دهند. اما در تازه ترین چالش، موضوع ثبت نام نکردن دانش آموزان با نمرات پایین در برخی مدارس، به دغدغه ای جدی برای والدین تبدیل شده و صدای گلایه های برخی از والدین را بلند کرده است.

نمره ضعیف را نمی پذیریم؟

برخی از والدین، از ثبت نام نشدن فرزندان خود در مدارس به دلیل معدل پایین یا نمرات ضعیف گلایه دارند: پسرم در امتحان ریاضی نمره خوبی نگرفت، به همین دلیل مدرسه از ثبت نام او خودداری کرد.

حالا نمی دانم باید چه کار کنم و به کجا مراجعه کنم. این را یکی از والدینی می گوید که به تازگی محل زندگی شان را عوض کرده و مدرسه تازه در منطقه تازه، فرزندش را ثبت نام نمی کند. اما آنچه که این موضوع را مهمتر از آنچه که به نظر می رسد، نشان می دهد، اثرات روحی و روانی این موضوع بر دانش آموزان است. بدیهی است که چسباندن برچسب ضعیف بودن بر روی هر دانش آموزی، می تواند اعتماد به نفس آن ها را از بین ببرد و انگیزه یادگیری را در آن ها کاهش دهد.

چنین قانونی نداریم!

وزیر آموزش و پرورش بارها از ممنوعیت ثبت نام نکردن دانش آموزان گفته و حتی این موضوع به صورت بخشنامه ابلاغ شده است؛ بخشنامه ای که به نظر می رسد در برخی از مدارس، نادیده گرفته می شود. موضوعی که علی فرهادی، سخنگوی وزارت آموزش و پرورش هم آن را تایید کرده است: هیچ مدرسه ای حق ندارد دانش آموزی را تحت عنوان ضعیف بودن ثبت نام نکند. با این وجود، اگر کسی نمی تواند در مدرسه ای ثبت نام کند، حتماً به مناطق آموزش و پرورش مراجعه کند تا در مدرسه دیگری ثبت نام شود.

بر اساس دستورالعمل اجرایی ثبت نام دانش آموزان سال تحصیلی 1405 ـ 1404 و ماده (11) آیین نامه اجرایی مدارس، برگزاری آزمون ورودی، مصاحبه و تعیین شرط معدل برای ثبت نام دانش آموزان در مدارس دولتی ممنوع است.

این ممنوعیت، شامل تمام مدارس دولتی می شود، مگر در مواردی که مصوبه خاصی وجود داشته باشد؛ مانند مدارس استعدادهای درخشان، شاهد و نمونه دولتی یا هنرستان ها که در فرآیند انتخاب رشته، شرایط خاصی را اعمال می کنند. همچنین، برای برخی رشته های شاخه های فنی وحرفه ای و کاردانش، شرایطی مانند مصاحبه یا آزمون ورودی ممکن است توسط شورای مدرسه تعیین شود که اجرای آن نیز با اطلاع اداره آموزش و پرورش منطقه انجام می گیرد.

شکایت کنید

یک چیز مشخص است؛ آن هم اینکه ممانعت از ثبت نام دانش آموزان ضعیف، نقض صریح قانون و تبعیض آشکار است. آموزش و پرورش، وظیفه دارد از حقوق همه دانش آموزان، به ویژه دانش آموزانی که نیاز به حمایت بیشتری دارند، دفاع کند.

برای بهبود این وضعیت، لازم است که نظارت بر مدارس افزایش یابد، والدین از حقوق خود آگاه شوند و با مدارس متخلف، برخورد جدی صورت گیرد. هدفی که اتفاقا در حال محقق شدن است و در تازه ترین اقدام، آموزش و پرورش، QRکدهایی را در مدارس نصب کرده است تا والدین بتوانند به صورت مستقیم، شکایات خودشان در این باره و البته جنبه های دیگر تخلفات ثبت نامی را ثبت کنند. اقدامی که ظاهر قابل قبولی دارد؛ اما امیدواریم که در اجرایی شدن رسیدگی به همه شکایت ها هم جدی و مقتدرانه عمل کند.