توصیه سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران در قالب یک پیام رسمی به همتای لهستانی‌اش، نقطه آغاز جریان تازه‌ای در روابط تهران–ورشو شد. عراقچی در شبکه اجتماعی «ایکس» خطاب به «رادوسلاو سیکورسکی» نوشت: «من شما را به گفت‌وگوی مستدل و تبادل اسناد دعوت کردم؛ گریز از پاسخگویی، تکرار ادعاهای بی‌پایه و اظهارات مداخله‌جویانه مشکلی را حل نمی‌کند.»

 وزیر خارجه در متن این پیام بر این نکته تأکید داشت که رابطه میان دو ملت ایران و لهستان، ریشه در گذشته‌ای درخشان دارد؛ او به روزهای سخت جنگ جهانی دوم اشاره کرد که ایران بیش از صدهزار لهستانی را پناه داد و به آنان کمک کرد تا ارتش آزاد خود را تأسیس کنند. این یادآوری تاریخی، در برابر رفتار اخیر لهستان که از دید تهران مورد اعتراض بود، به مثابه یادآوری میراثی بشردوستانه و راهبردی عمل می‌کرد. اما آنچه این توصیه را ضروری کرد، زمینه دیپلماتیکی بود که از همکاری لهستان با گروهی آمریکایی–صهیونیستی برای برپایی نمایش در پارلمان بریتانیا شکل گرفت؛ نمایشگاهی که در آن ادعا می‌شد یک پهپاد ساخت ایران (مدل شاهد 136) در منازعه روسیه–اوکراین به کار گرفته شده است. این رخداد که تنش لفظی دیپلماتیک میان مقام‌های دو کشور را برانگیخت، به احضار نماینده لهستان در تهران هم انجامید و «مارچین ویلچک» از سوی وزارت خارجه ایران فراخوانده شد تا درباره ادعاهای مطرح شده، توضیح دهد.

پیشترعراقچی واکنش دیگری نیز نشان داده و به نمایش گذاشتن پهپاد در پارلمان بریتانیا را دسیسه اسراییل خوانده و نوشته بود: «نمایش یک پهپاد در پارلمان بریتانیا که به دروغ و با سوء‌نیت به ایران نسبت داده شده است، صحنه‌ای تأسفبار است که توسط لابی اسراییل و حامیان آن به اجرا درآمده است.» وزیر خارجه لهستان هم در واکنش به این موضع، ادعای تکراری غرب درباره همکاری پهپادی ایران و روسیه در جنگ اوکراین را تکرار کرده بود.

ریشه موج‌سازی غرب علیه ایران

 ماجرا از آنجا آغاز شد که اوکراین با همراهی آمریکا و شماری از کشورهای اروپایی مدعی شد ایران با ارسال پهپاد به روسیه در جنگ اوکراین، قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل را نقض کرده است؛ ادعایی که در همان گام اول، از منظر حقوقی و سیاسی محل تردید بود. این قطعنامه تا اکتبر 2020 صادرات و واردات تسلیحات متعارف ایران را ممنوع کرده بود اما با پایان یافتن مهلت آن، تهران بر اساس مفاد همان سند بین‌المللی اجازه یافت آزادانه در زمینه تسلیحات با دیگر کشورها تعامل کند. با این حال، کشورهای غربی کوشیدند این تحول قانونی را نادیده بگیرند و از آن برای ساختن روایتی سیاسی علیه ایران استفاده کنند. در حالی‌ که تهران از آغاز بحران اوکراین، موضعی صریح و انسانی اتخاذ کرده و هرگونه جنگ، حمله به زیرساخت‌ها و کشته شدن غیرنظامیان را محکوم کرده بود، همکاری‌های مرسوم نظامی با روسیه را نیز بخشی از مناسبات مشروع و متعارف میان دو همسایه دانست.

با وجود این، موج تبلیغاتی غرب به‌ گونه‌ای طراحی شد که توان دفاعی و پهپادی ایران به‌عنوان تهدیدی برای امنیت اروپا معرفی شود. در این چهارچوب، همکاری نظامی ایران و روسیه به شکل هدفمند به جنگ اوکراین گره خورد تا از رهگذر یک عملیات روانی و رسانه‌ای، ایران یکی از عوامل بحران نظامی در اروپا جلوه داده شود. اما تهران بارها تأکید کرد که هیچ‌یک از پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین به کار گرفته نشده و حتی از کی‌یف خواست چنانچه مدرکی در این زمینه دارد، آن را ارائه کند. این دعوت بارها تکرار شد اما هرگز پاسخی مستند از سوی اوکراین یا متحدان غربی‌اش دریافت نکرد. با این حال، فضاسازی‌ها ادامه یافت و این بار وزیر خارجه لهستان در اقدامی نمایشی، پهپادی را به نمایش گذاشت که مدعی بود در جنگ اوکراین استفاده شده و منشأ ایرانی دارد. تهران اما به جای ورود به جدال لفظی، مسیر متفاوتی را برگزید. توصیه عراقچی به مقامات لهستان برای گفت‌وگو بر پایه اسناد، تلاشی برای بازگرداندن روابط دو کشور به مسیری منطقی‌تر و مبتنی بر احترام متقابل بود. در شرایطی که ایران زیر فشار روایت‌های رسانه‌ای غرب قرار دارد، چنین دعوتی معنایی روشن دارد و آن اینکه تهران همچنان به گفت‌وگو باور دارد و یادآور این پیام است که سیاست خارجی ایران می‌خواهد بر پایه تعامل عقلانی پیش برود. اگر لهستان بخواهد از مسیر تنش و اتهام فاصله بگیرد، اکنون فرصتی دارد تا به این دعوت پاسخ دهد و به‌ جای نمایش سیاسی وارد میدان گفت‌وگوی واقعی شود.