طبق گزارش های بین المللی، سیستم غذایی جهان مسئول بیش از 26 درصد انتشار گازهای گلخانه ای است و نیمی از زمین های قابل سکونت را به کشاورزی اختصاص داده که این روندهای غذایی تنها بخشی از این بار سنگین را تشدید می کنند. این ترندهای جدید هم نه تنها منابع طبیعی را تحلیل می برند، بلکه جوامع محلی را با نوسانات قیمتی و تغییرات اکولوژیکی روبه رو می سازند. با اتکا بر این ترندهای جدید، تقاضای جهانی غذا تا سال 2050 ممکن است 50 درصد افزایش یابد و فشار بر محیط را دوچندان کند.

شکلات دوبی، با روکش شکلات شیری لطیف و مرکز پُرشده از خامه پسته ای و رشته های شیرین کادایف، برای بسیاری نماد تجمل و لذت ناب است. گفته می شود سارا حموده، مدیر برند فیکس دزرت در دوبی، نخستین بار این ترکیب را عرضه کرد، محصولی که به کمک اینفلوئنسرها به سرعت در شبکه های اجتماعی جهانی شد و به عنوان ترندی نو و منحصربه فرد عرضه گردید.

این روند در سال 2024-2025 به حدی ویروسی شد که بیش از 1٫2 میلیون شکلات دوبی تنها در سه ماه اول 2025 در امارات فروخته شد و واردات پسته به امارات 40 درصد افزایش یافت. اما این ترند، هزینه دیگری هم داشته است. در سال 2024 واردات پسته با پوست به اتحادیه اروپا بیش از یک سوم نسبت به سال گذشته رشد کرد و ارزش این بازار برای نخستین بار از یک میلیارد یورو فراتر رفت و این کمبود جهانی پسته منجر به کلاهبرداری های آنلاین شد.

این افزایش تقاضا، کشورهای تولیدکننده را با پیامدهای جدی روبه رو کرده است. پسته در اقلیم های گرم و خشک بهتر رشد می کند و در سال های اخیر در برخی مناطق در حال جایگزینی درختان زیتون است. در اسپانیا، بزرگ ترین تولیدکننده پسته اروپا، سطح کشت پسته از سال 2017 پنج برابر شده است. در ایالات متحده، تولید پسته در سال 2024-2025 به حدود یک میلیارد پوند رسید، اما تغییرات اقلیمی مانند خشکسالی ها کیفیت محصول را تحت تاثیر قرار داده و صادرات آمریکا را 20 درصد کاهش داد، در حالی که ایران به عنوان تنها کشور دارنده پسته سبز و ترکیه صادرات خود را 40 و 26 درصد افزایش دادند.

استیگ تانزمن، مشاور کشاورزی سازمان توسعه نان برای جهان ، می گوید پسته از نظر مقاومت اقلیمی جذاب است، اما واقعیت میدانی به من می گوید که برای رسیدن به بازدهی بالا، نیاز به آبیاری اضافه وجود دارد.

تولید یک کیلو پسته به بیش از 10 هزار لیتر آب نیاز دارد، در حالی که این رقم برای بادام زمینی، حدود 2800 لیتر و به طور عمده از باران تامین می شود. این مصرف آب بالا در مناطقی مانند ترکیه منجر به کاهش 80 درصدی تولید در سال 2025 به دلیل شرایط آب وهوایی شدید شد و بحران تامین جهانی را تشدید کرد. از سوی دیگر، بسیاری از باغ های پسته در تک کشت های وسیع (مونوکالچر) کشت می شوند؛ روشی که موجب استفاده سنگین از کودهای شیمیایی و سموم و کاهش تنوع زیستی می شود.

تحقیقات نشان می دهد که این روش ها انتشار گازهای گلخانه ای مانند دی اکسید کربن و اکسیدهای نیتروژن را در تولید پسته افزایش می دهد و ارزیابی چرخه حیات (LCA) آن را به عنوان یکی از محصولات پرمصرف انرژی برجسته می کند. هرچند پسته گرما را تاب می آورد، اما زمستان های گرم ترِ ناشی از تغییرات اقلیمی، روند شکوفه دهی آن را مختل می کند و بدون شکوفه، پسته ای در کار نیست.

ماچا که سال ها در مراسم سنتی چای ژاپن جایگاهی ویژه داشت، اکنون در قالب لاته، بستنی، شکلات و نوشیدنی های فوری بازارهای جهان را فتح کرده است.

گیاه چای پیش از برداشت در سایه رشد داده می شود و برگ ها با فرآیندی دقیق بخاردهی، تهویه و آسیاب می شوند تا پودر سبزِ درخشان و تلخ مزه حاصل شود. اما افزایش تقاضا، زنگ خطر را به صدا درآورده است. تنها در هشت ماه نخست سال 2024، بیش از 240 تُن ماچا وارد آلمان شد.

ماچا طبق پیش بینی ها در 5 تا 7 سال آینده حدود دو برابر خواهد شد و ارزش آن از حدود 3٫67 میلیارد دلار در 2025 به بیش از 6 میلیارد دلار تا 2030 می رسد، با نرخ رشد سالانه 6٫56 درصد. حال باید بپرسیم نتیجه این فرایندها چیست؟ کمبود عرضه. سایت شرکت ماروکیو کویامائن ، تولیدکننده بزرگ ژاپنی، اعلام کرده که موجودی تمام محصولات ماچا محدود است ! در ایپودو تی ، تمام ماچاها فروخته شده اند.

یوچی یاماکیتا، تاجر مستقل چای در کیوتو، می گوید قیمت خرید ماچا حدود سه برابر شده و قیمت خرده فروشی دو برابر. افرادی که برای مراسم چای یا شیرینی سازی سنتی ماچا مصرف می کنند، حالا یا کم مصرف می کنند یا کنار گذاشته اند. او می ترسد چای کاران کوچک که توان سرمایه گذاری و تجهیزات جدید ندارند، از بازار حذف شوند. این روند در سال 2025 با رشد 7٫9 درصدی بازار جهانی ادامه یافت و فشار بر تولیدکنندگان ژاپنی را افزایش داد.

کینوا، محصول سنتی مردم آند در پرو و بولیوی، زمانی نماد امنیت غذایی بومی بود. اما پس از این که سازمان جهانی غذا و کشاورزی در سال 2013 آن را به عنوان غذای سال معرفی کرد، کینوا به سوپرخوراک لوکس در کشورهای ثروتمند تبدیل شد.

تولید کینوا در پرو در سال 2023 به 120 هزار تن رسید، که 5 درصد بیشتر از 2022 بود اما این رشد با مسائل پایداری همراه است. در نتیجه، قیمت ها در پرو و بولیوی آن قدر بالا رفت که مردم محلی دیگر توان خرید غذای اصلی خود را نداشتند. از سوی دیگر، کشاورزان برای پاسخ به تقاضای جهانی، زمین هایی را که 7 سال برای بازیابی خاک رها می شدند، تنها یک سال استراحت دادند. این روند به خاک ورزی سنگین، به کارگیری سموم و شخم زنی در مناطق خشک انجامید و لایه نازک خاک حاصل خیز زیر بادها از دست رفت.

مطالعات نشان می دهد که این گسترش تولید در سال های 1995 - 2014 منجر به تغییرات کاربری زمین و تضعیف سیستم های اجتماعی-اقتصادی شد.