به نقل از ایرنا، شست وشوی ظرف ها یکی از ساده ترین اما حیاتی ترین بخش های بهداشت منزل است. ظروف آلوده می توانند محل رشد باکتری ها، قارچ ها و حتی ویروس ها باشند که به راحتی سلامت خانواده را به خطر می اندازند. این موضوع به ویژه در خانواده هایی که کودکان یا افراد مسن دارند اهمیت بیشتری پیدا می کند، زیرا سیستم ایمنی این افراد حساس تر است.

طبق تحقیقات علمی، استفاده از آب گرم و شوینده های مناسب می تواند بیش از 90 درصد باکتری ها، چربی ها و آلودگی های سطحی را از ظروف حذف کند.

اما همیشه آب گرم بهترین گزینه نیست و انتخاب دمای آب به عوامل مختلفی مانند نوع ظروف، میزان چربی، حساسیت مواد غذایی و اهمیت صرفه جویی در انرژی بستگی دارد. بنابراین، برای دستیابی به نتیجه مطلوب، باید شناخت کافی از مزایا و محدودیت های هر روش شست وشو داشت.

مزایا

چربی زدایی مؤثرتر: چربی ها در دمای پایین سفت می شوند و جدا کردن آن ها از سطح ظروف سخت است. آب گرم باعث ذوب چربی ها می شود و مایع ظرفشویی راحت تر آن ها را پاک می کند. این موضوع برای قابلمه ها و ظروفی که غذاهای چرب مانند گوشت یا پنیر در آن ها پخته شده اهمیت زیادی دارد.

ضدعفونی طبیعی: آب گرم با دمای حدود 50 تا 60 درجه سانتی گراد، باکتری ها و میکروب های روی ظروف را کاهش می دهد. این خاصیت به ویژه برای ظروفی که با گوشت، تخم مرغ یا لبنیات در تماس بوده اند، اهمیت دارد، زیرا این غذاها معمولاً حامل باکتری هایی مانند سالمونلا یا اشرشیا کلی هستند.

کف و عملکرد بهتر شوینده ها: مواد شوینده در آب گرم بهتر حل می شوند و کف بیشتری تولید می کنند، در نتیجه فرآیند شست وشو سریع تر و مؤثرتر خواهد بود. این امر باعث می شود که حتی لکه های سرسخت غذا نیز راحت تر از بین بروند.

محدودیت ها

ظروف حساس و پلاستیکی: برخی پلاستیک ها و ظروف بلوری نازک در برابر حرارت بالا حساس هستند و ممکن است تغییر شکل دهند یا ترک بخورند. بنابراین برای این نوع ظروف بهتر است از آب ولرم یا سرد استفاده شود.

مصرف انرژی بیشتر: استفاده مداوم از آب گرم می تواند هزینه انرژی را افزایش دهد و فشار بیشتری بر منابع محیط زیست وارد کند. این موضوع به ویژه در خانه هایی که تعداد نفرات زیاد است و میزان شست وشو بالا می رود، اهمیت پیدا می کند.

مزایا

مناسب برای ظروف ظریف: آب سرد یا ولرم برای پلاستیک، بلور و برخی ظروف چینی مناسب است و مانع آسیب دیدن آن ها می شود.

صرفه جویی در انرژی: شست وشوی اولیه با آب سرد مصرف گاز یا برق را کاهش می دهد و در نتیجه هزینه انرژی کمتر می شود.

کاهش بوی غذا: در شست وشوی اولیه برخی غذاها مانند ماهی یا تخم مرغ، آب سرد مانع تثبیت بوی غذا روی ظروف می شود و خانه بوی نامطبوع نمی گیرد.

محدودیت ها

چربی های سخت و غذاهای چسبیده به ظرف به خوبی با آب سرد از بین نمی روند و قدرت ضدعفونی آن کمتر است؛ بنابراین ممکن است میکروب ها باقی بمانند.

تحقیقات نشان می دهند که استفاده از ترکیب آب سرد و گرم بهترین نتیجه را در شست وشوی ظروف دارد. ابتدا باقی مانده غذا را با آب سرد یا ولرم از ظروف پاک کنید تا چسبندگی غذا کاهش یابد و شست وشو راحت تر شود. سپس ظروف را با مایع ظرفشویی و آب گرم بشویید تا چربی ها و باکتری ها از بین بروند. در پایان، یک آبکشی سریع با آب گرم یا سرد انجام دهید تا باقی مانده شوینده کاملاً حذف شود.

این روش علاوه بر بهداشتی بودن، انرژی کمتری مصرف می کند و موجب افزایش طول عمر ظروف می شود.

دمای ایده آل آب گرم: حدود 50 تا 60 درجه سانتی گراد است. دمای بالاتر ممکن است باعث آسیب به ظروف و صرف انرژی اضافی شود.

مدت زمان شست وشو: برای اثر ضدعفونی کامل، هر ظرف حداقل 30 ثانیه در آب و شوینده قرار گیرد.

استفاده از برس و اسفنج مناسب: اسفنج های نرم برای ظروف پلاستیکی و برس برای قابلمه های چرب بهترین نتیجه را می دهند.

خشک کردن کامل: رطوبت باقی مانده، رشد باکتری ها را افزایش می دهد؛ پس پس از شست وشو ظروف را خشک کنید.

استفاده از سرکه و جوش شیرین: برای لکه های سخت و بوی نامطبوع، اضافه کردن کمی سرکه یا جوش شیرین در آبکشی نهایی می تواند نتیجه بهتری دهد.

آبکشی چند مرحله ای با دقت: در ظروف حساس، یک آبکشی اولیه با آب ولرم و آبکشی نهایی با آب سرد باعث می شود مواد شوینده به طور کامل حذف شوند.

مرتب سازی ظروف قبل از شست وشو: چیدن ظروف به صورت منظم در سینک یا ماشین ظرفشویی باعث صرفه جویی در آب و انرژی می شود و از آسیب دیدن ظروف جلوگیری می کند.

جمع آوری ظروف قبل از شست وشو و شستن آن ها با یک آبکشی و یک مرحله استفاده از شوینده، مصرف آب را کاهش می دهد و با صرفه جویی در انرژی همراه است. استفاده از شوینده های زیست تخریب پذیر نیز به حفظ محیط زیست کمک می کند. در صورت امکان، بهره گیری از برنامه اقتصادی ماشین ظرفشویی هم مصرف انرژی را کاهش می دهد و در عین حال شست وشویی بهداشتی فراهم می آورد.

این روش ها به طور همزمان هم صرفه جویی و هم حفاظت از محیط زیست را تضمین می کنند.

انتخاب بین آب گرم و آب سرد به عوامل متعددی بستگی دارد. نوع ظروف، میزان چربی، حساسیت مواد غذایی و اهمیت صرفه جویی در انرژی. با این حال، شواهد علمی نشان می دهند که ترکیب آب سرد و گرم بهترین نتیجه را در بهداشت، تمیزی و حفظ انرژی دارد.

شست وشوی صحیح ظرف ها، فراتر از یک کار روزمره، نقش مهمی در سلامت خانواده و حفاظت از محیط زیست ایفا می کند.