* در این یادداشت، فقط به شیوه مواجهه با ماجرای پژمان جمشیدی می پردازیم؛ نه جانبداری می کنیم و نه حکم قطعی می دهیم.موضع روشن است: تا وقتی روایت ها و جزییات روشن نشده، از قطبی سازی و سیاسی کردن شتاب زده پرهیز کنیم.
شما هم البته در انتهای یادداشت نظرتان را با ما در میان بگذارید.

گروه سیاسی نامه نیوز : در ماجرای اخیر، نخستین چیزی که فقدانش به چشم می آید اطمینان است: نه روایت رسمی روشنی داریم، نه محتوای دقیق ماجرا روشن است و نه جزییات قابل اتکایی عرضه شده. بااین همه، سازوکار آشنای قطبی سازی به سرعت روشن می شود: دو اردوگاه، دو زبان، دو نظامِ داوری. مسئله، خودِ ماجرای فردی نیست؛ مسئله، تکرار عادت جمعی ما به ترجمه هر رخداد به زبان خصومت سیاسی است؛ عادت به اینکه هر نشانه ای را به منظومه ای از وفاداری ها و دشمنی ها الصاق کنیم، حتی وقتی موضوع وابسته به حوزه فرهنگ عامه یا یک سوءتفاهم رسانه ای است.

فضای عمومیِ ما در وضعیتی زیست می کند که حد فاصلِ اختلاف نظر و خصومت هویتی به طرز خطرناکی نازک شده است. الگوریتم های شبکه های اجتماعی به هیجان پاداش می دهند و اقتصاد توجه، روایت های خاکستری را زیان ده می کند. نتیجه، تورِشِ دسترس پذیری و سرایت تأییدی است: هر کس قطعه ای از واقعیت را می گیرد، با پیش داوری های خود هم سطح می کند و آن را به نشانه ای از خیر/شر سیاسی ارتقا می دهد. در چنین وضعی، یک اختلاف سلیقه هنری یا داوری حرفه ای به سرعت به میدانِ نبرد نمادین بدل می شود؛ جایی که هدف، فهم نیست، نشانه گذاری است.

سیاست، وقتی از حدّ معقولِ خود فراتر می رود، به سیاست زدگی بدل می شود: نفوذِ منطق رقابت قدرت در حوزه هایی که باید با قواعد دیگری اداره شوند—در این جا، حوزه فرهنگ، حرفه، و اعتبارِ فردی. سیاست زدگی، زیست جهان را می خشکاند؛ امکان گفت وگوی عادی را به دوگانه های هیجانی تقلیل می دهد و بازیگران را به سوژه های قابل پیش بینیِ قبیله ای تبدیل می کند. در این مدار، پرسش از حقیقتِ امر جای خود را به پرسش از با ما بودن یا علیه ما بودن می دهد؛ و شأن امر واقع، قربانی نمایش های وفاداری می شود.

باید میان سیاست به مثابه سامان دادن به امر جمعی و سیاسی کردنِ هر چیز تفکیک گذاشت. نخستین، ضرورتی مدنی است؛ دومی، مکانیسمی فرساینده که سرمایه اجتماعی را می ساید. جامعه ای که همه چیز را به نماد سیاسی فرو می کاهد، در بلندمدت توان تفکیک حوزه ها را از دست می دهد: حقوق از اخلاق، اخلاق از سلیقه، سلیقه از کار حرفه ای. این همان جایی است که داوری های تخصصی بی اعتبار می شوند و سرمایه نمادین افراد با موجی از برچسب گذاری های شتاب زده، بی ثبات می شود.

در برابر این میلِ مزمن به قطبی سازی، سه اصل می تواند راهگشا باشد. نخست، تواضع معرفتی : وقتی اطلاعات ناقص است، به جای قضاوت قطعی، تعلیق حکم و مطالبه شفافیت. دوم، تفکیک حوزه ها : هر اختلافی الزاماً نزاع سیاسی نیست؛ گاه مسئله، سلیقه هنری، عرف حرفه ای، یا سوءتفاهم ارتباطی است. سوم، اخلاق بحث عمومی : نقد، بدون بی اعتبارسازیِ شخص؛ داوری، بدون مصادره به مطلوب؛ و دفاع از حق توضیح، نه تولید پیش داوری جمعی.

صرف نظر از حب و بغض ها، مسئله این نیست که در این ماجرا چه کسی بر حق است؛ مسئله این است که چگونه بر سر فهم یک واقعه به توافق حداقلی برسیم. جامعه ای که روش منصفانه داوری را تمرین می کند، حتی وقتی در نهایت اختلاف نظر باقی می ماند، از فرسایش اعتماد عمومی می کاهد. این تمرین، از کوچک ترین رخدادها آغاز می شود: همین جا که می توانیم به جای تبدیل هر ماجرا به رفراندومی نمادین، از اصحاب ماجرا توضیح بخواهیم، روایت ها را کنار هم بگذاریم و سپس قضاوت کنیم.

اگر هر اختلاف کوچک را به نبرد بزرگ تبدیل کنیم، در نهایت چیزی برای سیاستِ خوب باقی نمی ماند. سیاست خوب نیازمند منابع توجه، صبرِ جمعی و امکان گفت وگوست. با سیاسی کردنِ بی محابای هر چیز، این منابع را مصرف می کنیم، بی آنکه دستاوردی در حل مسائل عمومی داشته باشیم. دوسیه پژمان جمشیدی —هر چه باشد و هر گونه که در ادامه روشن شود—باید برای ما دست کم یک یادآوری باشد: هر اتفاقی سیاسی نیست؛ و هر مناقشه ای، سزاوار صورت بندی خصمانه نیست. هنر زیست مدنی، در همین تفکیک های به موقع است.

نظر شما درباره این یادداشت چیست ؟ شما هم به ما نظرتان را بگویید تا ما در نامه نیوز درج کنیم . در بخش نظرات این خبر منتظر نظر شما هستیم.