به نقل ازاقتصادنیوز، بررسی روند تولید کالاهای منتخب صنعتی و معدنی در نیمه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته نشان می دهد که بخش تولید لوازم خانگی با کاهش محسوسی مواجه شده است. این افت را می توان نشانه ای از کند شدن موتور رشد صنعتی کشور در یکی از بخش های پرمصرف و اشتغال زا دانست.

کاهش تولید لوازم خانگی، علاوه بر آن که بازتابی از وضعیت نامطلوب تقاضای داخلی است، ریشه در مجموعه ای از عوامل ساختاری و کوتاه مدت دارد.

به گفته فعالان این بخش از یک سو، نوسانات نرخ ارز و دشواری در تأمین قطعات و مواد اولیه وارداتی، هزینه تمام شده تولید را به شدت افزایش داده و حاشیه سود بنگاه ها را کاهش داده است. از سوی دیگر، رکود نسبی بازار داخلی و کاهش قدرت خرید خانوارها، انگیزه تولیدکنندگان برای حفظ یا افزایش ظرفیت تولید را تضعیف کرده است. در کنار این عوامل، محدودیت های نقدینگی، افزایش نرخ بهره بانکی، و سیاست های غیرمنعطف در حوزه واردات و صادرات نیز به تشدید وضعیت رکودی در این صنعت دامن زده اند.

نتیجه این روند، تأثیر دوگانه بر بازار مصرف و بخش صنعت را به همراه داشته است. به طوری که از یک سو، کاهش عرضه منجر به رشد قیمت و کاهش رقابت در بازار شده و از سوی دیگر، بخشی از ظرفیت های تولیدی و اشتغال در این حوزه بلااستفاده مانده است. تداوم این وضعیت، در صورت نبود اصلاحات سیاستی و حمایتی، می تواند به تضعیف جایگاه صنعت لوازم خانگی در سبد تولید صنعتی کشور بینجامد و زمینه را برای افزایش واردات و خروج ارز فراهم کند.

بررسی ترکیب محصولات لوازم خانگی نشان می دهد که در میان اقلام اصلی این گروه، بیشترین کاهش تولید در نیمه نخست سال جاری به انواع تلویزیون اختصاص داشته است. این افت چشمگیر را می توان ناشی از کاهش تقاضای مصرفی در بخش کالاهای غیرضروری، رقابت شدید برندهای خارجی در بازار غیررسمی، و افزایش قیمت قطعات الکترونیکی دانست.

در رتبه بعدی، ماشین لباسشویی با کاهش محسوس تولید روبه رو بوده که بخشی از آن به دلیل رشد هزینه های مونتاژ، محدودیت در تأمین موتور و قطعات وارداتی، و نیز کاهش قدرت خرید خانوارهاست. همچنین، یخچال و فریزر با وجود جایگاه ضروری تر در سبد مصرفی خانوار هم از افت تولید مصون نمانده و این امر نشان دهنده فشار گسترده تری است که بر کل زنجیره تولید لوازم خانگی وارد آمده است. در میان محصولات مورد بررسی در نیمه نخست سال جاری کولر آبی تنها محصولی است که رشد اندک تولید داشته است.

اقتصادنیوز: دبیرکل پیشین اتاق بازرگانی تهران می گوید: حرکت در مسیر پذیرش استانداردهای بین المللی و اصلاحات ساختاری، اقدامی مثبت و ضروری برای کشور است و به تدریج می تواند زمینه ساز رشد پایدار و افزایش اعتماد سرمایه گذاران داخلی و خارجی شود.

با توجه به داده های وزارت صنعت، این سوال مطرح می شود که دلیل این افت تولید چیست و آیا این روند تاثیری بر بازار داشته است؟

اکبر پازوکی، رییس اتحادیه لوازم خانگی اتاق اصناف، در این خصوص به نکته مهمی اشاره می کندو می گوید: در شرایط کنونی، مردم توان خرید کالا را ندارند؛ این در حالی است که هیچ کمبودی در بازار مشاهده نمی شود.

وی در خصوص اینکه چرا تولید لوازم خانگی کاهشی شده افزود: این افت تولید به خاطر همان افزایش تولید بی رویه ای است که در گذشته داشتیم، در حالی که هیچ گونه صادراتی انجام نشد. در واقع، بازار اشباع شد بدون آنکه مسیر صادرات برای تولیدکنندگان فراهم شود.

اکبر پازوکی، رییس اتحادیه لوازم خانگی، در ادامه به این نکته اشاره کرد که دولت طرحی را برای صادرات محصولات لوازم خانگی در دستور کار قرار داد و به منظور اجرای این برنامه، تولید لوازم خانگی را بالا برد .

وی افزود: هدف از این سیاست، توسعه صادرات و ورود ارز به کشور بود، اما در عمل، به دلیل فراهم نبودن زیرساخت های صادراتی و مشکلات ارزی، بخش عمده ای از تولیدات در بازار داخلی باقی ماند و همین مسئله موجب اشباع بازار و کاهش تقاضا شد.

پازوکی در ادامه به این نکته اشاره می کند که نرخ ارزی که به تولیدکننده اعلام می کنند، در زمان صادرات با محدودیت هایی همراه است؛ به گونه ای که مشخص می شود این ارز باید از کدام مسیر یا دالان وارد شود و سپس به دولت فروخته شود.

وی تصریح می کند: این ها مسائلی است که تولیدکننده و دولت درباره آن چانه زنی می کنند و همین موضوع گاهی روند صادرات و تصمیم گیری تولیدکنندگان را با چالش مواجه می سازد.

پازوکی تصریح کرد: مواد اولیه با قیمت دلار خریداری می شود. این مسائل بین دولت و تولیدکننده همیشه محل مذاکره است. طبیعی است که در ابتدا باید افزایش تولید صورت می گرفت تا نیاز داخل تأمین شود، یعنی دیگر نیازی به واردات نباشد. البته سلیقه ها متفاوت است و موضوع واردات بحث جداگانه ای دارد.

وی ادامه داد: امروز به خاطر همان عدم صادرات، تورم موجود، و نداشتن قدرت خرید مردم، بازار به قول ما کاسبان راکد شده است. برای همین تولیدکننده دیگر مثل گذشته اگر دو شیفت کار می کرد، حالا فقط یک شیفت کار می کند.

پازوکی در خصوص اینکه این اتفاق برای صنعت خودرو هم اتفاق افتاده عنوان کرد: بله، دقیقاً. اتفاقی که در صنعت خودرو افتاده، در لوازم خانگی هم دیده می شود یا در حال وقوع است. می دانید چرا؟ چون قیمت ها آن قدر بالا رفته که دیگر خریدار جدید پیدا نمی شود. خریدار زمانی وارد بازار می شود که پول در جیبش باشد. وقتی منِ مصرف کننده پول ندارم، فقط یکی دو فروشگاه ممکن است بگویند بخریم ، اما نمی توانم بفروشم.

وی افزود: نتیجه این می شود که مردم صبر می کنند تا کالای فعلی شان کاملاً از کار بیفتد، بعد سراغ خرید نو بروند. یا وقتی مجبور شوندوسایل نو تهیه کنند.

پازوکی در خصوص اینکه آیا کاهش تقاضا منجر به رشد خرید فروش لوازم دست دوم شده است عنوان کرد: خرید و فروش لوازم دست دوم هم آن چنان رونق نگرفته، بلکه بیشتر تعمیرگاه ها و تعمیرکاران هستند که بازارشان رونق پیدا کرده است.

پازوکی در ادامه به این نکته اشاره می کند که به طور کلی، الگوی افت تولید در این گروه از کالاها حاکی از آن است که بازار لوازم خانگی درگیر ترکیبی از رکود تقاضا و چالش های عرضه است؛ وضعیتی که در صورت تداوم، می تواند ظرفیت رقابتی تولیدکنندگان داخلی را در برابر واردات تضعیف کند.