به نقل از برترین ها، مستمری بازنشستگان مشغول به کار در تاکسی های اینترنتی قطع خواهد شد.

فشار اقتصادی در سال های اخیر بسیاری از خانوار های ایرانی را به سمت شغل دوم سوق داده است. از زمان ورود پلتفرم های آنلاین حمل ونقل به کشور، این فضا برای بسیاری از افراد به راهی شفاف و در دسترس برای جبران هزینه های زندگی تبدیل شد. گروهی از کاربران در کنار شغل اصلی خود برای افزایش درآمد در تاکسی های اینترنتی فعالیت می کنند و عده ای از بازنشستگان نیز، به دلیل ناکافی بودن مستمری، ناچار شده اند از این مسیر هزینه های روزمره را پوشش دهند.

جذابیت اصلی این پلتفرم ها در آزادی عمل کاربران است؛ هر راننده می تواند ساعت و میزان فعالیت خود را انتخاب کند و هر زمان خواست همکاری اش را پایان دهد. با این حال، طرح جدیدی که از سوی سازمان تامین اجتماعی ارائه شده، در صورت تصویب، این وضعیت داوطلبانه را تغییر می دهد. طبق این طرح، بیمه رانندگان تاکسی های اینترنتی اجباری خواهد شد و بازنشستگان شاغل در این پلتفرم ها، در صورت ادامه کار، مستمری خود را از دست خواهند داد. اقدامی که در ظاهر حمایتی است، اما در عمل می تواند فشار مضاعفی بر بازنشستگان و شاغلان این حوزه وارد کند و بخشی از آنها را از فعالیت شفاف به سمت کار غیررسمی سوق دهد. در ادامه، چالش های این طرح با در نظر گرفتن قوانین بیمه ای موجود و تعهدات فعلی سازمان تأمین اجتماعی در قبال کاربران این پلتفرم ها بررسی می شود.

در طرحی که از سوی سازمان تامین اجتماعی ارائه شده و اکنون در مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است، مستمری بازنشستگانی که در تاکسی های اینترنتی فعالیت دارند، در صورت ادامه اشتغال، قطع خواهد شد. از سوی دیگر، پلتفرم ها موظف می شوند چهار درصد به کرایه ی سفر اضافه کنند و رانندگان نیز باید ماهانه 13.5 درصد از درآمد مقطوع خود را به عنوان حق بیمه بپردازند. این تغییرات، به معنای کاهش مستقیم درآمد رانندگان و افزایش هزینه برای مسافران است، در حالی که بسیاری از بازنشستگان دقیقاً به دلیل ناکافی بودن مستمری به سراغ تاکسی های آنلاین آمده اند. حذف مستمری و هم زمان افزایش هزینه ها برای آنان، امنیت مالی خانوار های بازنشسته را تهدید می کند و با فلسفه ی حمایتی تأمین اجتماعی در تضاد است و می تواند موجب خروج بخشی از رانندگان از فعالیت شفاف در پلتفرم ها و گسترش سفر های غیررسمی شود.

همانطور که در ابتدای گزارش اشاره شد، بخشی از رانندگان پلتفرم های تاکسی آنلاین بازنشستگانی هستند که حقوق دریافتی آنها از صندوق های مختلف کفاف دخل و خرج آنها را نمی دهد و برای همین مجبور به کار پس از بازنشستگی شده اند. البته این پدیده تازگی ندارد و قبل از این نیز بازنشستگان یا به صورت مسافرکش شخصی فعالیت می کردند و یا در آژانس های تاکسی تلفنی مشغول می شدند. در هر دو صورت، درآمدی مازاد بر حقوق بازنشستگی، بدون بیمه، برای آنها ایجاد می شد که تا حدی کمک حال آنها بود.

سوال اینجاست، که اگر سازمان تامین اجتماعی، به عنوان بزرگترین صندوق بازنشستگی کشور، در سال های گذشته موفق به اجرای تعهدات خود برای بازنشستگان شده بود، آیا این قشر امروز نباید زندگی راحت و بدون دغدغه ای از نظر مالی می داشتند و مجبور به کار مجدد نمی شدند؟

در همین راستا صندوق بازنشستگی کشوری نحوه محاسبه همسان سازی حقوق بازنشستگان در سال 1404 را در اردیبهشت امسال منتشر کرده است که مطابق با آن فرد بازنشسته ای که در سال گذشته 15 میلیون تومان دریافت می کرده است، در مرحله دوم متناسب سازی براساس شیوه نامه ابلاغی از سوی سازمان های اداری و استخدامی و برنامه و بودجه، امسال رقمی معادل 19 میلیون و 80 هزار تومان دریافت می کند.

سمیه گل پور، فعال حوزه کارگری و تحلیل گر اقتصاد معیشتی، اینگونه توضیح داده است: در سال 1404 با تورم 50 درصدی، خط فقر به حدود 12 میلیون تومان برای هر فرد و 40 میلیون تومان برای یک خانواده چهار نفره خواهد رسید. این اظهار نظر بدان معنی است که حتی همسان سازی مد نظر دولت، موجب رفع نگرانی های بازنشستگان نخواهد شد و آنها مجبور به فعالیت های بیشتر برای کسب درآمد هستند.

احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، مردادماه امسال تأکید کرد: سازمان (تامین اجتماعی) برای پرداخت حقوق بازنشستگان با منابع محدودی روبه روست و ناگزیر بخش مشخصی از این منابع را به حوزه های دیگر، از جمله درمان، اختصاص می دهد.

سجاد پادام، مدیرکل وقت بیمه های اجتماعی وزارت کار، نیز در گفتگویی در سال 1402 اظهار کرده بود: 300 هزار شهید دادیم که یک وجب خاک از دست ندهیم، اما ممکن است به جایی برسیم که مجبور شویم کیش، قشم و خوزستان را بفروشیم تا بتوانیم حقوق بازنشستگان را بدهیم. البته پادام به دلیل این اظهار نظر در همان زمان از کار برکنار شد.

به نظر می رسد اذعان وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و مدیرکل پیشین بیمه های اجتماعی این وزارتخانه به منابع محدود سازمان تامین اجتماعی برای پاسخ به دغدغه های مالی بازنشستگان از یک سو، و فشار نهاد های بیمه گر بر اعمال اجباری بیمه مجدد بازنشستگان به دلیل فعالیت آنها در پلتفرم های آنلاین حمل ونقل، بیش از آنکه تلاش ها را به سوی ارائه خدمات مطلوب به بیمه شدگان متمرکز کند، تلاشی است برای پیدا کردن شیوه های جدید کسب درآمد برای صندوق های بازنشستگی.