| به نقل از فارس ؛ در روزگار پرچمداری فناوری های دفاعی در ساختار امنیت ملی کشورها، ایران با رونمایی از موشک بالستیک میان برد خرمشهر 4 مشهور به خیبر، گامی بلند و قاطع در جهت تثبیت دکترین بازدارندگی فعال و نمایش اقتدار بومی خود برداشت.این سامانه، که در خردادماه 1402 با حضور شهید رییسی به نمایش درآمد، یک جهش فناورانه محسوب می شود که ایران را در زمره معدود کشورهایی قرار می دهد که به چرخه کامل طراحی و ساخت موشک های بالستیک پیشرفته با قابلیت های تاکتیکی و راهبردی همزمان، دست یافته اند.موشک خرمشهر 4 با برد 2000 کیلومتر و توانایی حمل سنگین ترین سرجنگی در میان سامانه های موشکی ایران (1500 تا 2000 کیلوگرم)، پاسخی قاطع به تهدیدات منطقه ای و فرامنطقه ای است.اما قدرت واقعی این موشک، نه فقط در برد و وزن سرجنگی، بلکه در سه فناوری پیشرفته ای نهفته است که آن را به سلاحی دقیق، سریع و انعطاف پذیر تبدیل کرده است. در ادامه به بررسی این 3 فناوری کلیدی می پردازیم: 1. فناوری اول، هدایت فاز میانی و نقطه زنی    از بزرگترین چالش ها در موشک های بالستیک، حفظ دقت در بردهای بلند است. موشک پس از شلیک، بخش عمده ای از مسیر خود را در خارج از جو زمین در فاز میانی طی می کند، جایی که دیگر امکان استفاده از بالک های آیرودینامیکی (مانند باله های هواپیما) برای اصلاح مسیر وجود ندارد.شرح فنی:موشک خرمشهر 4 برای حل این معضل، از یک سیستم هدایت و کنترل پیشرفته در فاز میانی بهره می برد. برخلاف بسیاری از موشک های نسل قدیم که پس از خاموش شدن موتور، در یک مسیر بالستیک (مانند یک توپ شلیک شده) حرکت می کردند و خطای بالایی داشتند، خیبر مجهز به سامانه ای در سرجنگی خود است که در خلاء فضا نیز کار می کند.این سامانه شامل موتورهای هدایتگر یا تراستر کوچک است که با روشن شدن در جهات مختلف، سرجنگی را به دقت به سمت مختصات از پیش تعیین شده هدایت می کنند.نکته ی جالب توجه در طراحی بدنه اصلی موشک، حذف بالک های کنترلی پایدارساز در انتهای بدنه است. این نشان می دهد که کنترل موشک در فاز پرواز اتمسفریک نیز نه با بالک، بلکه احتمالاً از طریق کنترل بردار رانش موتور اصلی صورت می گیرد. این طراحی، هم به کاهش سطح مقطع راداری و رادارگریزی کمک می کند و هم نشان دهنده بلوغ در طراحی سیستم های پیشران است. تصور کنید می خواهید یک سنگ را از فاصله ی 2000 کیلومتری به سمت یک هدف مشخص پرتاب کنید. در موشک های قدیمی، پس از پرتاب، دیگر کنترلی روی سنگ نداشتید و باد و جاذبه مسیر آن را تغییر می دادند.اما خرمشهر 4 مانند یک سنگ هوشمند است که حتی وقتی به فضا می رسد، چندین موتور جت کوچک روی آن روشن می شوند تا مطمئن شوند دقیقاً در حال حرکت به سمت مرکز هدف است.این فناوری باعث می شود که ضریب خطای موشک به کمتر از 30 متر برسد؛ یعنی می تواند از 2000 کیلومتر دورتر، یک ساختمان خاص را با دقتی شگفت انگیز هدف قرار دهد.اهمیت راهبردی:این سطح از دقت، موشک را از یک سلاح منطقه زن (برای تخریب یک شهر) به یک سلاح نقطه زن (برای انهدام یک پایگاه نظامی، یک آشیانه هواپیما یا یک مرکز فرماندهی مستحکم) تبدیل می کند.این دقت بالا همچنین باعث می شود که سرجنگی 1500 کیلوگرمی، حداکثر تخریب را دقیقاً روی هدف مورد نظر وارد کند. 2. فناوری دوم، پیشران هایپرگولیک و آمادگی تاکتیکی یکی از معضلات تاریخی موشک های بالستیک سوخت مایع، زمان طولانی آماده سازی قبل از شلیک بود. تزریق سوخت و اکسیدکننده (مانند اکسیژن مایع) فرآیندی زمان بر، خطرناک و پیچیده بود که می توانست ساعت ها طول بکشد. این تأخیر، موشک را در برابر حملات پیش دستانه دشمن آسیب پذیر می کرد.شرح فنی:موشک خرمشهر 4 با بهره گیری از سوخت هایپرگولیک این مشکل را به طور کامل حل کرده است. سوخت هایپرگولیک به ترکیبی از سوخت و اکسیدکننده گفته می شود که به محض تماس با یکدیگر، خودمشتعل می شوند و نیازی به هیچ سیستم جرقه زن یا احتراق خارجی ندارند. این ویژگی به متخصصان دفاعی ایران اجازه داده است تا موشکی طراحی کنند که می تواند با سوخت شارژ شده، برای سال ها (گزارش ها تا 10 سال را ذکر می کنند) در سیلوهای زیرزمینی یا بر روی پرتابگرهای متحرک، در حالت آماده باش کامل نگهداری شود.علاوه بر این، طراحی موتور این موشک نیز نوآورانه است؛ موتور در داخل مخزن سوخت قرار گرفته است. این طراحی پیشرفته باعث کاهش چشمگیر طول کلی موشک (به حدود 13 متر) و در نتیجه افزایش چابکی و سهولت در حمل ونقل و استتار آن شده است.شرح ساده:موشک های سوخت مایع قدیمی مانند یک اجاق گاز بودند که برای روشن کردنشان ابتدا باید کپسول گاز را وصل می کردید، شیر را باز می کردید و بعد با کبریت آن را روشن می کردید.این کار وقت گیر بود. اما موشک خرمشهر 4 از سوختی استفاده می کند که مانند ترکیب دو ماده شیمیایی است که به محض مخلوط شدن، منفجر شده و آتش می گیرند. به همین دلیل، موشک همیشه پر و آماده است. هر زمان که دستور شلیک صادر شود، فقط کافی است دو شیر باز شوند تا موشک در کمتر از 12 تا 15 دقیقه شلیک شود. اهمیت راهبردی:این فناوری، بهترین ویژگی های موشک های سوخت جامد (سرعت واکنش بالا) را با بهترین ویژگی موشک های سوخت مایع (قدرت حمل سرجنگی بسیار سنگین و ضربه ویژه بالا) ترکیب می کند. خرمشهر 4 یک موشک راهبردی با برد بلند است که اکنون قابلیت واکنش سریع تاکتیکی را نیز پیدا کرده است و می تواند در کوتاه ترین زمان ممکن به هر تهدیدی پاسخ دهد. 3. فناوری سوم، سرجنگی سنگین، هوشمند و چندمنظوره قدرت تخریب یک موشک، تنها به دقت آن وابسته نیست، بلکه به وزن و نوع سرجنگی آن نیز بستگی دارد. خیبر با داشتن سرجنگی به طول تقریبی 4 متر و وزن 1500 کیلوگرم، لقب سنگین ترین سرجنگی را در زرادخانه موشکی ایران یدک می کشد.شرح فنی:این وزن بالا به تنهایی قابلیت نفوذ و تخریب فوق العاده ای علیه اهداف مستحکم و زیرزمینی ایجاد می کند. اما فناوری خیبر فراتر از یک کلاهک انفجاری سنگین است. گزارش ها حاکی از آن است که این موشک، میراث دار قابلیت های پیشرفته نسل های قبلی (مانند خرمشهر 2) در حمل سرجنگی بارشی است. این قابلیت به معنای توانایی حمل ده ها ریزمهمات است که در ارتفاع مشخصی از هدف رها شده و منطقه ی وسیعی را مورد اصابت قرار می دهند. (اشاره فرماندهان به قابلیت اصابت به 80 هدف، موید این موضوع است).علاوه بر این، برخی منابع به بهره گیری از هوش مصنوعی و جستجوگرهای راداری و اپتیکی در سرجنگی اشاره دارند. این به معنای مجهز بودن به هدایت فاز نهایی است. یعنی سرجنگی پس از ورود مجدد به جو، خود به دنبال هدف می گردد (مثلاً یک ناو هواپیمابر یا یک هدف متحرک زمینی) و خود را به سمت آن هدایت می کند. شرح ساده:سرجنگی این موشک یک پتک هوشمند است.1. حالت پتک سنگین: می تواند مانند یک پتک 1500 کیلویی عمل کند و با سرعت 8 ماخ (8 برابر سرعت صوت) به یک سنگر بتنی یا پایگاه زیرزمینی بکوبد و آن را متلاشی کند.2. حالت بمب خوشه ای: می تواند مانند یک قطار باری عمل کند که به جای یک محموله اصلی، 80 بمب کوچک حمل می کند. قبل از رسیدن به زمین، درهای قطار باز شده و این 80 بمب بر سر یک فرودگاه یا یک پادگان نظامی پخش می شوند و کل منطقه را نابود می کنند.3. حالت هوشمند می تواند مانند یک عقاب تیزبین عمل کند. پس از ورود به جو، چشمان (سنسورهای) خود را باز می کند و اگر هدف کمی جابجا شده باشد، مسیر خود را در لحظه آخر اصلاح می کند تا دقیقاً به آن برخورد کند.اهمیت راهبردی:این انعطاف پذیری، به فرماندهان این امکان را می دهد که با یک سامانه موشکی، طیف وسیعی از اهداف (از اهداف نقطه ای و مستحکم گرفته تا اهداف گسترده و نرم، و حتی اهداف متحرک دریایی) را مورد تهدید قرار دهند.   در مجموع، موشک بالستیک خرمشهر 4 (خیبر) بیش از یک سلاح، یک نمایشگاه فناوری نظامی است.این سامانه، حاصل تلفیق هوشمندانه سه فناوری کلیدی است: دقت نقطه زنی (از طریق هدایت فاز میانی)، سرعت واکنش آنی (از طریق سوخت هایپرگولیک) و قدرت تخریب انعطاف پذیر (از طریق سرجنگی سنگین و هوشمند). خیبر نماد بلوغ صنایع دفاعی ایران و ابزاری قدرتمند برای تضمین امنیت ملی و تثبیت بازدارندگی راهبردی در برابر هرگونه ماجراجویی دشمنان است. |