مسکن اجاره‌ای | با توجه به رشد شدید اجاره‌بها در کلانشهرها، دولت سیزدهم در آستانه اجرای طرحی تازه به نام بسته استیجار قرار دارد؛ طرحی که هدف اصلی آن حمایت از مستأجران و به‌ویژه زوج‌های جوان است.
به گفته‌ی صادق، وزیر راه و شهرسازی، دستورالعمل این بسته به‌زودی ابلاغ خواهد شد و به‌صورت مرحله‌ای در شهرهای بزرگ و پرجمعیت اجرایی می‌شود.
این اقدام بخشی از برنامه جامع دولت برای افزایش عرضه مسکن اجاره‌ای و تثبیت قیمت‌ها در بازار اجاره است.

یکی از چالش‌های جدی بازار مسکن در سال‌های اخیر، افزایش سرسام‌آور اجاره‌بها در کلانشهرها بوده است. بر اساس آمار بانک مرکزی، رشد اجاره‌بها در تهران در برخی مناطق تا 50 درصد نیز گزارش شده است.
در چنین شرایطی، بسته استیجار دولت می‌تواند تحولی مهم در مسیر ایجاد تعادل در بازار مسکن اجاره‌ای باشد.

طبق گفته‌های وزیر راه و شهرسازی، در قالب این طرح، دولت تا پایان سال 10 هزار واحد مسکونی استیجاری را برای واگذاری به زوج‌های جوان و مستأجران کم‌درآمد تأمین می‌کند.
این واحدها بخشی از طرح کلان مسکن اجاره‌ای دولتی هستند که به‌صورت مستقیم یا از طریق شرکت بازآفرینی شهری خریداری می‌شوند.

بسته استیجار در واقع مجموعه‌ای از سیاست‌ها و مشوق‌های دولتی است که با هدف افزایش عرضه مسکن اجاره‌ای، کنترل قیمت اجاره، و حمایت از اقشار کم‌درآمد تدوین شده است.
جزییات اصلی آن شامل موارد زیر است:

خرید واحدهای آماده تحویل توسط دولت از سازندگان بخش خصوصی

اجاره این واحدها به متقاضیان واجد شرایط با نرخ مصوب و کنترل‌شده

پشتیبانی مالی از مستأجران از طریق یارانه اجاره

ایجاد سامانه شفاف برای ثبت قراردادهای اجاره‌ای دولتی

اجرای این بسته در گام نخست در کلانشهرهایی نظیر تهران، مشهد، اصفهان، تبریز و شیراز آغاز خواهد شد.

بررسی‌های اخیر مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که بیش از 40 درصد از خانوارهای شهری در ایران مستأجر هستند.
در تهران، این رقم به حدود 55 درصد رسیده است.
افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز، کاهش عرضه و رشد تورم عمومی سبب شده که بازار مسکن اجاره‌ای با فشار قیمتی و کمبود عرضه روبه‌رو شود.

به همین دلیل، ورود دولت با طرح‌هایی مانند بسته استیجار می‌تواند بخشی از این فشار را کاهش دهد.
کارشناسان اقتصادی معتقدند اگر این طرح به‌درستی اجرا شود، می‌تواند به ثبات بازار اجاره و مهار تورم مسکن اجاره‌ای کمک کند.

بر اساس اعلام رسمی وزارت راه و شهرسازی، دولت متعهد شده تا پایان سال جاری 10 هزار واحد مسکونی استیجاری را خریداری و به زوج‌های جوان و خانوارهای کم‌درآمد تحویل دهد.
این واحدها در پروژه‌های نیمه‌تمام و جدید شناسایی شده‌اند و از طریق شرکت عمران شهرهای جدید و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی تأمین می‌شوند.

به گفته‌ی صادق وزیر راه و شهرسازی، بسته استیجار بخشی از برنامه ملی توسعه مسکن اجاره‌ای است که در چند فاز اجرا می‌شود و هدف نهایی آن ایجاد بازار پایدار اجاره با نظارت دولت است.

مهم‌ترین اهداف بسته استیجار عبارتند از:

کنترل رشد بی‌رویه اجاره‌بها

افزایش عرضه واحدهای اجاره‌ای دولتی

حمایت از زوج‌های جوان و مستأجران آسیب‌پذیر

جلوگیری از احتکار واحدهای خالی

ایجاد سامانه ملی اجاره و شفاف‌سازی قراردادها

این بسته به‌نوعی پل ارتباطی میان دولت و بخش خصوصی است تا با سرمایه‌گذاری مشترک، بازار مسکن اجاره‌ای پایدار و کنترل‌شده شکل گیرد.

کارشناسان معتقدند اجرای بسته استیجار می‌تواند در میان‌مدت باعث کاهش فشار قیمتی در بازار اجاره شود.
با افزایش عرضه و ایجاد رقابت سالم، نرخ اجاره در مناطق پرتراکم می‌تواند تثبیت شود.
در صورت اجرای صحیح، دولت قادر خواهد بود الگوی جدیدی از اجاره‌داری حرفه‌ای را در کشور نهادینه کند.

طرح‌های مشابه بسته استیجار در بسیاری از کشورها اجرا شده است.
برای مثال، در ترکیه و مالزی دولت‌ها با خرید یا ساخت واحدهای مسکونی و اجاره‌ی آن‌ها با نرخ مصوب به مردم، توانسته‌اند بازار اجاره را کنترل و نرخ مسکن را متعادل کنند.
در ایران نیز مدل مشابهی با عنوان مسکن اجاره‌ای دولتی در حال شکل‌گیری است که بسته استیجار بخش عملیاتی آن محسوب می‌شود.

دستورالعمل بسته استیجار شامل چند بند کلیدی است:

تعیین نرخ مصوب اجاره برای واحدهای دولتی

الزام شهرداری‌ها به همکاری در تأمین زمین و زیرساخت‌ها

نظارت بر کیفیت واحدهای استیجاری

تعیین مدت اجاره و نحوه تمدید قراردادها

نقش نهادهای حمایتی در معرفی مستأجران واجد شرایط

به‌گفته‌ی مسئولان، این دستورالعمل تا چند روز آینده به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ می‌شود.

یکی از مهم‌ترین اهداف این طرح، کمک به ازدواج آسان از طریق تأمین مسکن اجاره‌ای برای زوج‌های جوان است.
با رشد شدید اجاره در مناطق شهری، بسیاری از زوج‌های تازه ازدواج‌کرده توان پرداخت ودیعه‌های سنگین را ندارند.
بسته استیجار می‌تواند راه نجاتی برای ورود جوانان به بازار مسکن اجاره‌ای باشد.

البته کارشناسان نسبت به چند چالش اساسی هشدار داده‌اند:

تأخیر در تأمین بودجه خرید واحدها

مقاومت مالکان در اجاره با نرخ مصوب

کمبود نظارت در توزیع عادلانه واحدها

نیاز به سامانه دقیق شفاف‌سازی قراردادهای اجاره‌ای

اگر دولت بتواند این موانع را برطرف کند، بسته استیجار می‌تواند به الگویی موفق در اصلاح بازار مسکن اجاره‌ای تبدیل شود.

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که در صورت اجرای کامل طرح، بازار اجاره از نیمه دوم سال آینده وارد فاز ثبات نسبی قیمت‌ها خواهد شد.
افزایش عرضه، شفاف‌سازی قراردادها و حضور دولت در بازار اجاره می‌تواند به کاهش تنش‌های قیمتی منجر شود.
کارشناسان امیدوارند طرح مسکن اجاره‌ای دولت بتواند مسیر تازه‌ای برای سامان‌دهی بازار فراهم کند.

بسته استیجار یکی از مهم‌ترین طرح‌های حمایتی دولت در حوزه مسکن اجاره‌ای محسوب می‌شود که در صورت اجرای صحیح می‌تواند نقش مؤثری در کاهش فشار اقتصادی بر مستأجران و حمایت از جوانان ایفا کند.
با ابلاغ دستورالعمل این بسته در روزهای آینده، باید دید دولت چگونه می‌تواند وعده تحویل 10 هزار واحد استیجاری تا پایان سال را عملی کند و مسیر جدیدی در سیاست‌های مسکن کشور بگشاید.

خبرگزاری مهر

خبرگزاری ایلنا

پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت راه و شهرسازی

خبرگزاری تسنیم