درخواست‌های دیده‌بان اتمی سازمان ملل برای بازدید از تأسیسات هسته‌ای آسیب‌دیده ایران بیشتر شده؛ تأسیساتی که ایران می‌گوید آژانس هیچ پروتکلی برای بازدید از آنها ندارد. رییس صریح‌اللهجه سازمان انرژی اتمی ایران دیروز گفت که «آژانس که نه حملات را محکوم کرده و نه دستورالعملی برای این شرایط دارد حق ندارد ادعای بازرسی داشته باشد.»

محمد اسلامی روز دوشنبه در جمع خبرنگاران به درخواست‌های مکرر رافائل گروسی برای بازدید از تأسیسات هسته‌ای آسیب‌دیده ایران واکنش نشان داد و گفت: «ما برای بازرسی از محل‌هایی که مورد حمله قرار نگرفته بود، مجوز دادیم، اما مسئله مراکزی است که مورد حمله نظامی قرار گرفتند و باید برای بازرسی از این مراکز پروتکل وجود داشته باشد.» اسلامی توضیح داد: «باید برای بازرسی آژانس از مراکز هسته‌ای که مورد حمله قرار گرفتند پروتکل وجود داشته باشد تا اجازه این کار داده شود و بار دیگر درخواست‌های مکرر گروسی را به باد انتقاد گرفت: «آژانس که نه حملات را محکوم کرده و نه دستورالعملی برای این شرایط دارد حق ندارد ادعای بازرسی داشته باشد.» اسلامی گفته «اینکه با سه کشور اروپایی و امریکا و اسراییل بر ما فشار می‌آورند برای ما مهم نیست و تأثیرگذار هم نیست.» رییس سازمان انرژی اتمی گفت: «مدیرکل باید به دنیا پاسخ دهد، چون ممکن است برای هر کشوری اتفاق بیفتد. تأسیسات هسته‌ای ما تحت نظارت آژانس بوده و آژانس باید جواب دهد چرا حملات را محکوم نکرد و برای سایت‌های هسته‌ای که مورد حمله قرار می‌گیرند چه دستورالعمل و پروتکلی دارد.»

 باید امنیتی نگاه کنیم

رافائل گروسی چند روز است که دور جدیدی از درخواست‌ها برای دسترسی به تأسیسات هسته‌ای ایران را از سرگرفته است. او روز دوشنبه گفت که آژانس بازرسی‌ها در ایران را از سر گرفته است، اما همچنان به تأسیسات هسته‌ای کلیدی در کشورمان دسترسی ندارد. گروسی که در گفت‌و‌گو با ریانووستی صحبت می‌کرد، در پاسخ به پرسشی درباره وجود پیشرفت عملی در ازسرگیری بازرسی‌ها پس از حملات اخیر به تأسیسات هسته‌ای ایران گفت که آژانس موفق شده است فعالیت‌های بازرسی را از سر بگیرد، اما این فعالیت‌ها بسیار محدود است و هنوز امکان دسترسی به تأسیسات کلیدی وجود ندارد: «ما فقط اجازه ورود به تأسیساتی را داریم که هدف حمله قرار نگرفته‌اند. این دسترسی نیز خوب است، چرا که نام این سایت‌ها نیز در فهرست توافق‌شده برای بازرسی است و برای ما اهمیت دارد.» مدیرکل آژانس گفت: «اما بی‌تردید تأسیسات نطنز، اصفهان و فردو اهمیت بسیار بیشتری دارند؛ هنوز حجم قابل‌توجهی از مواد و تجهیزات هسته‌ای در آنها وجود دارد و ما باید به آنجا بازگردیم.» 

سخنگوی سازمان انرژی اتمی هم روز دوشنبه با تأیید اینکه بازرسی از تأسیسات آسیب‌دیده انجام نمی‌شود، گفت: «در حال حاضر بازرسی نداریم ولی بازرسی‌هایی که در چند وقت انجام شده با اجازه شورای عالی امنیت ملی بر اساس قانون تعلیق همکاری‌ها با آژانس صورت گرفته است که همه آنها مربوط به بحث‌های صنعتی است که مورد حمله واقع نشده است.» بهروز کمالوندی می‌گوید که در شرایط حاضر بحث بازدید از تأسیسات هسته‌ای آسیب‌دیده، «نگاه امنیتی» است و گفته که «برای بازدید از تأسیسات آسیب‌دیده، امنیت کشور و امنیت تأسیسات هسته‌ای ایجاب می‌کند که این کار حساب شده و بر اساس قانون و اطمینان از اینکه خطری را متوجه تأسیسات نخواهد کرد، تصمیم‌گیری شود.» گروسی چند روز قبل هم در گفت‌و‌گو با «ال ناسیونال» آرژانتین گفته بود که من به‌طور دائم با مقامات ایرانی، اروپایی، روس و چینی در تماس هستم و برای یافتن یک راه‌حل پایدار تلاش می‌کنم و توضیح داده بود که «مشکل هنوز حل نشده است و بازرسان باید کار خود را بر اساس توافقات موجود در ایران از سر گیرند.» گروسی گفته که در حال حاضر، ایران حدود 400 کیلوگرم اورانیوم با غنای 60 درصد در اختیار دارد؛ سطحی که تقریباً نزدیک به غنای مورد استفاده برای اهداف نظامی است و به همین دلیل نیازمند نظارت فنی و دقیق است!

 خبری هست؟

ایران و آژانس 18 شهریورماه 1404 در قاهره به یک تفاهم اولیه رسیدند که شیوه‌نامه جدید همکاری و نقشه راه طرفین در ماه‌های آینده را ترسیم می‌کرد ولی فعال‌سازی مکانیسم موسوم به اسنپ‌بک از طرف سه دولت اروپایی، مانع اجرایی شدن این توافق شد. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه در مصاحبه اخیر با خبرگزاری کیودو ژاپن گفت که تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز تحت نظارت آژانس بمباران شده است. این باعث ایجاد خطرات و چالش‌های جدی شده است: خطر تشعشعات، مهمات منفجرنشده در تأسیسات، و همان‌طور که می‌دانید تهدید‌ها همچنان ادامه دارند. اکنون ما هم با تهدیدات امنیتی و نگرانی‌های ایمنی مواجه هستیم. او گفت که متأسفانه هیچ سابقه‌ای از بمباران یک تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز وجود ندارد؛ بنابراین هیچ پروتکل یا دستورالعملی برای بازرسی چنین تأسیساتی وجود ندارد. او با اشاره به اینکه اسنپ‌بک، توافق با آژانس را به چالش کشید، خبر داد که اکنون ما با آقای گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تماس هستیم تا این همکاری را از سر بگیریم. اینکه توافق جدیدی با آژانس به دست آمده یا نه، هنوز معلوم نیست ولی برخی منابع اخیراً گفتند که مصر تلاش‌ها برای میانجیگری بین ایران و آژانس را افزایش داده است. همچنین وزارت خارجه روسیه دیروز اعلام کرد که عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران 17 دسامبر (فردا) به منظور دیدار و گفت‌و‌گو با همتای روسی خود به مسکو سفر می‌کند. وزرای خارجه دو کشور درباره موضوعات در دستور کار دوجانبه، مسائل بین‌المللی جاری از جمله وضعیت پیرامون برنامه هسته‌ای ایران و همچنین مسائل منطقه‌ای مورد علاقه طرفین بحث و تبادل‌نظر خواهند کرد.

منبع: روزنامه جوان