وزیر خارجه یک بار دیگر، و البته این بار با لحنی تندتر گفت که اروپا دیگر هیچ ظرفیتی برای مذاکره ندارد؛ موضعی که در فضای جهانی تحقیر اروپا که از زبان دونالد ترامپ رییس‌جمهور امریکا و همچنین رویکرد روسیه، سیگنالی جدی از جدی شدن حذف اروپا از برآورد‌های ایران به دست می‌دهد. این موضع عراقچی که در گفت‌وگوی اختصاصی با الجزیره ابراز شده، دیروز در سفر او به مسکو هم تکرار شد. 

سیدعباس عراقچی که در رأس هیئتی برای سومین بار به مسکو رفته، روز چهارشنبه در دیدار و گفت‌و‌گو با سرگیی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، مجموعه‌ای از رایزنی‌های فشرده دوجانبه و منطقه‌ای را در دستور کار قرار داد. این سفر در ادامه روندی انجام شد که طی یک سال و نیم گذشته، رؤسای جمهور ایران و روسیه پنج بار با یکدیگر دیدار کرده‌اند؛ نشانه‌ای از سطح بالای روابط دوجانبه که به گفته عراقچی «همه‌جانبه و چندبعدی» شده است. لاوروف در ملاقات با عراقچی با اشاره به برنامه فشرده هیئت ایرانی در مسکو، از اهمیت گفت‌و‌گو‌های مستمر میان وزارتخانه‌های خارجه دو کشور سخن گفت و اعلام کرد که برای نخستین بار در تاریخ روابط تهران و مسکو، «برنامه رایزنی‌های بین وزارتخانه‌های امور خارجه برای سال‌های 2026 تا 2028» به امضا می‌رسد؛ سندی که به گفته او در چارچوب «معاهده مشارکت راهبردی جامع» تنظیم شده و افق همکاری 20 ساله را ترسیم می‌کند. عراقچی هم با تأکید بر اینکه «مشورت‌های ما به‌صورت مستمر و خیلی نزدیک، همیشه ادامه داشته»، گفت روابط ایران و روسیه روزبه‌روز عمیق‌تر می‌شود و دو کشور در «تقریباً همه مسائل بین‌المللی مواضع مشابهی دارند». او از موضع روسیه که حمله امریکا و اسراییل به ایران را محکوم کردند، قدردانی کرد و گفت لازم است درباره آینده این تحولات، مشورت‌های نزدیک‌تری انجام شود. عراقچی در نشست خبری مشترک با لاوروف، موضع اخیر خود درباره اروپا را برای چندمین بار تکرار کرد و گفت که «سه کشور اروپایی دیگر هیچ ظرفیتی برای مذاکره ندارند»، سخنانی که در کشاکش تنش‌های اروپا و روسیه بر سر اوکراین و لحن مکرر تحقیرآمیز دونالد ترامپ درباره اروپاییان، معنا و مفهوم خاصی را القا می‌کند. لاوروف در کنفرانس مشترک با عراقچی گفته که ما در موضوع مخالفت با استفاده از اقدامات و تحریم‌های یکجانبه با ایران و سایر کشور‌ها کاملاً همبستگی داریم و افزود: «ما از تشکیل گروهی که علاقه‌مند به مقابله با چنین اقدامات غیرقانونی است، حمایت می‌کنیم و من معتقدم که این روند حامیان بیشتری پیدا خواهد کرد.» عراقچی همچنین با اشاره به اروپا گفت که اقدام آنها در تلاش برای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت، نه‌تنها مشکلی را حل نکرد، بلکه «آخرین فرصت خود را هم از دست دادند.» عراقچی همچنین از گفت‌و‌گو‌های انجام‌شده درباره قفقاز جنوبی، افغانستان، اوکراین و فلسطین خبر داد و گفت در حوزه اقتصادی نیز همکاری‌های متنوعی در زمینه حمل‌ونقل، ترانزیت و انرژی در جریان است و کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور در ماه فوریه برگزار خواهد شد. 

 ضربه به دیپلماسی تا بی‌اعتباری کامل

محور اصلی مواضع عراقچی درباره اروپا، در گفت‌وگوی اختصاصی او با شبکه الجزیره با جزییات بیشتری تشریح شد. وزیر خارجه ایران در این مصاحبه تأکید کرد که موضوع هسته‌ای ایران «راه‌حل نظامی ندارد» و گفت حملات نظامی، تحریم‌ها و فشار‌های فزاینده نه‌تنها به نتیجه نرسیده‌اند، بلکه مسائل را «سخت‌تر و پیچیده‌تر» کرده‌اند. او با اشاره به اقدام سه کشور اروپایی در شورای امنیت گفت: «این یک ضربه به دیپلماسی بود» و تصریح کرد همان‌طور که حمله نظامی امریکا نتوانست مشکل را حل کند، تحریم‌های بیشتر و اسنپ‌بک نیز اثر مشابهی دارد. به گفته عراقچی، اروپا با این اقدام عملاً مسیر مذاکره را دشوارتر کرده و ضربه‌ای وارد آورده که «فکر نمی‌کنم به‌آسانی بتوانند آن را جبران کنند». عراقچی در بخش دیگری از گفت‌و‌گو، با اشاره به جنگ دوازده‌روزه اخیر، گفت هم امریکا و هم رژیم اسراییل می‌دانند که این جنگ «یک تجربه شکست‌خورده» بود. او تأکید کرد که ایران خواهان جنگ نیست، اما برای هر وضعیتی آمادگی کامل دارد و نیرو‌های مسلح و مردم ایران آماده دفاع از کشور هستند. وی در ادامه بی‌اعتمادی عمیق تهران به واشینگتن را یادآور شد و گفت: «ما هیچ وقت به امریکا به عنوان مذاکره‌کننده صادق اعتماد نداریم»، اما این بی‌اعتمادی مانع از آن نشده که ایران مسیر دیپلماسی را امتحان نکند. او افزود جمهوری اسلامی ایران هرگز میز مذاکره را ترک نکرده و این امریکا بوده که «وسط مذاکره اقدام به تجاوز نظامی کرده و به دیپلماسی خیانت کرده است.»

 باز هم پایگاه امریکا را می‌زنیم

عراقچی درباره آمادگی ایران برای دیپلماسی گفت که این البته به این معنی نیست که ما احتمال جنگ را نادیده می‌گیریم، بله احتمال جنگ همیشه بوده و الان هم وجود دارد حتماً، ولی هم امریکایی‌ها و هم رژیم اسراییل می‌دانند که جنگ گذشته، جنگ دوازده‌روزه یک تجربه شکست خورده بود. یعنی فی‌الواقع آنها در رسیدن به اهداف خودشان شکست خوردند و اگر یک تجربه را شما هر چند باری هم که تکرار کنید همان نتیجه قبلی را می‌گیرید. او تأکید کرد: «برای ما اولویت دیپلماسی است ولی برای هر وضعیت دیگری هم آمادگی داریم، همان‌طور که در جنگ قبلی نشان دادیم با آمادگی کامل از کشورمان دفاع می‌کنیم.»

عراقچی در بخشی از گفت‌و‌گو، با اشاره به حمله ایران به پایگاه امریکا به قطر، گفت: «به قطر حمله نکردیم بلکه به پایگاه امریکایی در قطر حمله کردیم. اگر جنگی بین ما و امریکا صورت بگیرد و امریکا به تأسیسات هسته‌ای ما حمله کند حتماً باید انتظار داشته باشد که ما هم به پایگاه‌های نظامی امریکا حمله کنیم» ولی توضیح داد: «اینکه این پایگاه‌ها در کجا قرار دارند فرقی نمی‌کند، ما با کشور‌های همسایه خودمان در کمال دوستی زندگی می‌کنیم و هیچ مشکلی با قطر و کشور‌های دیگر منطقه نداریم ولی متأسفانه پایگاه امریکا در خاک برخی کشور‌ها قرار دارد. بنابراین جنگ ما با امریکا خواهد بود و حمله ما به پایگاه‌های امریکایی خواهد بود.» او گفت که البته من امیدوارم که این اتفاق نیفتد. بار قبل هم امریکایی‌ها سریع متوجه شدند که این جنگ باید خاتمه یابد. او در عین حال به آمادگی ایران برای دیپلماسی تأکید کرد و گفت: «ما هیچ وقت به امریکا به عنوان مذاکره‌کننده صادق اعتماد نداریم، در هیچ چیزی امریکا صادق نبوده و به نظر من هیچ کسی نمی‌تواند به امریکا اعتماد کند ولی مانع از آن نمی‌شود که شما دیپلماسی را امتحان نکنید.»

منبع: روزنامه جوان